سید رضا کاظمی در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی آژانس خبری کارآفرینان اقتصاد توضیح داد: موسسه تبیان از سالیان گذشته با شعار «دستیاری زندگی خانواده‌ها» در عرصه سینما فعالیت داشته و همواره بر ارزیابی آثار از منظر ارزش‌ها و دغدغه‌های خانوادگی تأکید کرده است. در راستای این رویکرد، تلاش‌هایی برای طراحی جایزه‌ای اختصاصی در چارچوب جشنواره فجر صورت گرفته است.

تلاش کردیم که جایزه‌ای تحت عنوان «جایزه خانواده» به عنوان یکی از سیمرغ‌های جشنواره مطرح شود

وی ادامه داد: ما در جشنواره فجر همواره سعی کرده‌ایم فیلم‌ها را از دیدگاه خانوادگی مورد ارزیابی قرار دهیم. امسال از چند ماه پیش با همکاری خود وزارت ارشاد و دبیرخانه جشنواره، تلاش کردیم که جایزه‌ای چندوجهی تحت عنوان «جایزه خانواده» به عنوان یکی از سیمرغ‌های جشنواره مطرح شود. اگرچه به دلیل تغییرات ساختاری در دولت، این امر در قالب رسمی سیمرغ جشنواره تحقق نیافت، اما از طریق همکاری‌های گسترده، موفق به ایجاد این فضا در بخش تجلی اراده ملی شدیم.

کاظمی با تاکید بر این که این جایزه به منظور ارزیابی دقیق آثار سینمایی از منظر موضوعات و دغدغه‌های خانواده‌ها از جمله روابط والدین و فرزندان، جایگاه پدر و مادر، مسائل عاطفی زنان، موضوعات تربیتی و همچنین قوام و تحکیم خانواده در نظر گرفته شده است بیان کرد: هدف از این رویکرد، ارائه نگاهی چندبعدی به آثار از طریق مشارکت هم‌افزا میان دبیرخانه جشنواره و ارکان مختلف دولتی است تا بتواند زمینه‌ای برای بحث و تبادل نظر در سطح ملی فراهم آورد. افزون بر این، در فضای کاخ جشنواره در سالن همایش‌های برج میلاد، بخشی به ارزیابی مخاطبان اختصاص یافته است تا از میان ۵۰ تا ۶۰ سرفصل اجتماعی و خانوادگی که معمولاً در آثار سینمایی مورد توجه قرار می‌گیرد، مخاطبان بتوانند بازنمایی مثبت یا منفی هر اثر را اظهار کنند. به عنوان مثال، در مواردی که یک فیلم موضوع طلاق را مورد بررسی قرار می‌دهد، ارزیابی از این منظر انجام می‌شود که آیا پردازش ارائه شده راهکارهای سازنده‌ای برای خانواده‌های درگیر ارائه می‌دهد یا موجب تشدید مشکلات می‌شود.

ارزیابی ارزش‌های خانوادگی

مدیرعامل موسسه تبیان تاکید کرد: ارزیابی سنی و تربیتی محصولات فرهنگی، از جمله فیلم، انیمیشن، سریال، بازی‌های ویدیویی و دیجیتال، به خانواده‌ها این امکان را می‌دهد که آثار مناسب سن و ویژگی‌های تربیتی فرزندان خود را انتخاب کنند. این ارزیابی‌ها که در «سامانه کدوما» ارائه می‌شود، شامل تعیین رده‌بندی سنی محصولات و بررسی پنج شاخص اصلی است: ترس، خشونت، ناهنجاری‌های اجتماعی و همچنین الگوهای مثبت فردی و اجتماعی. بر اساس این شاخص‌ها، محصولات فرهنگی امتیازدهی شده و توضیحات تربیتی لازم برای آگاهی والدین ارائه می‌شود. در این بخش، نکات مهمی که والدین باید هنگام مشاهده فیلم یا بازی توسط فرزندشان به آن توجه کنند، ذکر شده و همچنین موضوعاتی که پس از تماشا می‌توان درباره آن‌ها گفت‌وگو کرد، مشخص می‌شود.

وی با تاکید بر این که در چهل و سومین جشنواره فیلم فجر نیز برخی از آثار، به دلیل نمایش خشونت شدید یا صحنه‌های نامناسب، در رده‌بندی‌های بالای ۱۵ و ۱۸ سال قرار گرفته‌اند گفت: ارزیابی این فیلم‌ها بر اساس شاخص‌های پژوهشی و مدل‌های کمی انجام می‌شود؛ به‌عنوان مثال، فیلم‌هایی که شامل صحنه‌های قتل خشن یا خونریزی شدید هستند، معمولاً در دسته «بالای ۱۵ سال» قرار می‌گیرند. این مسئله امری طبیعی است، چراکه جشنواره فیلم فجر طیف وسیعی از موضوعات را در بر می‌گیرد و همه آثار لزوماً مناسب تماشای کودکان و نوجوانان نیستند. با این‌حال، فیلم‌هایی نیز در این دوره حضور دارند که می‌توان آن‌ها را خانوادگی تلقی کرد، به این معنا که مناسب تماشای خانواده‌ها در کنار نوجوانان هستند.

رقابت «چشم‌بادومی»، «زیبا صدایم کن» و «بچه مردم»

کاظمی ادامه داد: از میان فیلم‌های جشنواره امسال، برخی آثار که از نظر محتوایی می‌توان آن‌ها را در گروه «فیلم‌های خانوادگی» دسته‌بندی کرد، شامل «چشم‌بادومی»، «زیبا صدایم کن» و «بچه مردم» هستند. همچنین، برخی از آثار دارای مفاهیم دینی و ارزشی، مانند «موسی کلیم الله (ع)»، اگرچه از نظر موضوعی حائز اهمیت‌اند، اما به دلیل ویژگی‌های محتوایی ممکن است در دسته فیلم‌های خانوادگی قرار نگیرند. در حوزه انیمیشن نیز، «پسر دلفینی» یکی از گزینه‌های مناسب برای کودکان و خانواده‌ها محسوب می‌شود. البته هنوز برخی از فیلم‌ها به نمایش درنیامده‌اند و ارزیابی نهایی پس از اکران آن‌ها صورت خواهد گرفت.

وی درباره اهمیت معرفی فیلم‌های مناسب خانواده‌ها توضیح داد: در سال‌های اخیر، سینمای ایران در حوزه سرگرمی خانوادگی دچار ضعف شده است. بسیاری از خانواده‌ها پس از مشاهده برخی فیلم‌ها، به دلیل محتوای نامناسب برای فرزندانشان، رغبت کمتری برای رفتن به سینما نشان داده‌اند. اگر قرار باشد سینما بار دیگر به عنوان یک رسانه محبوب در میان خانواده‌ها جایگاه خود را پیدا کند، لازم است تولیدکنندگان و سیاست‌گذاران فرهنگی به این مسئله توجه ویژه‌ای داشته باشند. در نهایت، چنین رویکردی نه‌تنها به تقویت سینمای ایران کمک می‌کند، بلکه موجب افزایش رضایت خانواده‌ها و تقویت پیوند آن‌ها با سینما خواهد شد.