به گزارش روز پنجشنبه گروه علمی آژانس خبری کارآفرینان اقتصاد از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، بهزاد تیموریان در سخنرانی خود با عنوان «آیا متاورس مرده است؟» در ایستگاه آینده نمایشگاه اینوتکس ۲۰۲۵، به بررسی روندها، واقعیت‌ها و آینده متاورس پرداخت.

متاورس شبکه‌ای بسیار گسترده از محیط‌های مجازی همیشه فعال است که در آن افراد می‌توانند در قالب آواتار یا به کمک عینک‌های واقعیت افزوده با یکدیگر و اشیای دیجیتال اطراف خود تعامل داشته باشند؛ یعنی ترکیبی از واقعیت مجازی همه‌جانبه، بازی نقش‌آفرینی آنلاین چندنفره و وب‌گردی.

وی گفت: برگردیم به چند سال پیش، زمانی‌که تب متاورس همه‌گیر شده بود. شرکت متا (فیسبوک سابق) تغییر نام داد و در فضای دیجیتال غوغایی به پا شد. هر فردی که تنها نام‌هایی مانند بلاک‌چین، رمزارز، متاورس یا هوش مصنوعی را شنیده بود، ناگهان چند صد میلیون تومان یا دلار در پروژه‌هایی سرمایه‌گذاری کرد که حتی ماهیت آن‌ها را به‌درستی نمی‌شناخت. خرید زمین‌های مجازی در کنار زمین اسنوپ‌داگ در متاورس به یک ترند تبدیل شده بود.

انفجار حباب متاورس؛ واقعیت یا سوء‌برداشت؟

تیموریان ادامه داد: در آن زمان، قیمت NFTها به‌صورت نجومی رشد کرد، افراد بسیاری ثروتمند شدند، اما خیلی زود این روند دچار افول شد. بیش از ۹۰ درصد قیمت‌ها سقوط کردند. این سؤال مطرح شد که آیا این یک حباب بود؟ یا ما متاورس را به‌درستی درک نکردیم؟

وی با اشاره به کاهش شدید توجه رسانه‌ها به متاورس افزود: در سال‌های گذشته، نزدیک به ۳۰ درصد اخبار مربوط به بلاکچین حول محور متاورس می‌چرخید. اما امروز شاهد سکوت خبری گسترده‌ای هستیم. با این حال، آیا پروژه‌های پیشرو نیز در این سکوت متوقف شدند؟ پاسخ منفی است.

Decentraland؛ جایی برای برندهای جهانی و کاربران ایرانی

در ادامه، تیموریان به بررسی دو پروژه بزرگ متاورسی، یعنی دسنترالند Decentraland و سندباکس The Sandbox پرداخت و با ارائه داده‌های آماری تازه، نشان داد که این پلتفرم‌ها همچنان فعال و در حال توسعه‌اند.

وی گفت: «Decentraland موفق شده زیرساخت‌های فنی خود را پایدارتر کند، ابزارهای ساخت‌وساز بدون کدنویسی را توسعه دهد و همکاری‌های بزرگی با برندهای جهانی و نهادهای رسمی ایجاد کند. برخی از همکاری‌ها و دستاوردهای این پلتفرم شامل برگزاری رویدادهایی مانند هفته مد لندن با حضور طراحان دیجیتال و فروش NFTهای لباس با قیمت‌های بالا، مشارکت برندهایی مانند مستر کارت، نتفلیکس، آدیداس، BBC، تاکوبل و دولچه گابانا و همکاری رسمی با وزارت گردشگری عربستان سعودی برای شبیه‌سازی فضاهای تاریخی غیرقابل‌دسترس است.

این پژوهشگر افزود: بر اساس منابع موجود، بیش از ۱۷ هزار آی‌پی IP متعلق به ایران در این پلتفرم فعال بوده‌اند. با در نظر گرفتن استفاده از فیلترشکن (VPN)، این عدد می‌تواند دو تا سه برابر باشد.

The Sandbox؛ بازی، داستان و تبلیغات مشارکتی

در بخش بعدی، تیموریان به پلتفرم سندباکس (The Sandbox) پرداخت و آن را یکی از موفق‌ترین نمونه‌های متاورس در حوزه بازی‌سازی و تعامل برندها معرفی کرد. در تنها فصل چهارم 'آلفا سیزن' سندباکس، بیش از ۵۸۰ هزار بازیکن منحصربه‌فرد فعال بوده‌اند و بیش از ۳۹ میلیون مأموریت انجام شده است. این پلتفرم امکان ساخت بازی، داستان‌پردازی و اجرای رویدادهای تبلیغاتی را بدون نیاز به برنامه‌نویسی فراهم می‌کند.

وی از چند نمونه تعامل برندها در قالب بازی یاد کرد که شامل صلیب سرخ و فدراسیون فوتبال آرژانتین با روایت‌های تعاملی، رنو با یک بازی ۱۰ دقیقه‌ای درباره تاریخچه مدل رنو ۵ که در پایان، حدود ۵ دلار پاداش به کاربران اهدا می‌شد و فروشگاه‌های زنجیره‌ای که از بازی به‌عنوان ابزار بازاریابی استفاده می‌کنند است.

متاورس؛ نمرده، بلکه در حال بلوغ است

تیموریان در پایان گفت: متاورس نه‌تنها نمرده، بلکه در حال بازتعریف خود با زیرساخت‌های قوی‌تر، کاربردهای واقعی‌تر و تعامل عمیق‌تر با کاربران و برندهای جهانی است.

وی افزود: اگر روزی متاورس فقط یک تب زودگذر به نظر می‌رسید، امروز به بستری برای تولید محتوا، تعامل اجتماعی، تبلیغات هوشمند و درآمدزایی تبدیل شده است؛ بستری که آینده آن نه در هیاهو، بلکه در سکوت و توسعه پیوسته شکل می‌گیرد.