به گزارش خبرنگار گروه علمی آژانس خبری کارآفرینان اقتصاد، علی‌محمد سلطانی امروز، شنبه ۱۳ اردیبهشت ماه در نشست خبری با یادآوری اینکه، ۱۴۰۳ اولین سال بعد از تغییر نام این مجموعه از صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور به بنیاد ملی علم ایران بود، افزود: طبق اساسنامه جدید، قاعدتا این اتفاق نباید صرفا محدود به تغییر نام شود بلکه باید محتوای حمایت‌های بنیاد ملی علم به گونه‌ای اثربخش‌تر و مفیدتر برای جامعه علمی تعریف شود.
وی با بیان اینکه در اساسنامه بنیاد ملی علم ایران، پژوهشهای پایه و بنیادی هم مورد تاکید قرار گرفته است، افزود: شعاری که از سال گذشته برای این بنیاد در نظر گرفته شده، این هست که بنیاد ملی علم مجموعه‌ای اثربخش و چابک باشد به طوری‌که حمایت از طرح‌ها به گونه‌ای باشه که اثرات اجتماعی و اقتصادی آنها برای جامعه روشن‌تر باشد و چابکی هم به این معناست که ما بتوانیم شفافیت و حداقل بروکراسی را در امور شاهد باشیم.
رئیس بنیاد علم ایران با اشاره به نامگذاری سال ۱۴۰۴ توسط رهبر معظم انقلاب تحت عنوان «سرمایه‌گذاری برای تولید» تاکید کرد: بدون شک همه صاحبنظران و سیاستگذاران علمی و حتی سیاستگذاران اقتصادی در دنیا، پژوهش را یکی از مهم‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها برای تولید می‌دانند زیرا با پژوهش هست که تولیدات آینده دنیا شکل می‌گیرد.
وی با بیان اینکه، برگشت سرمایه‌گذاری در پژوهش معمولا چند ده برابر سرمایه‌گذاری اولیه خواهد بود، با ذکر مثالی توضیح داد: حمایت از پژوهش مخصوصا توسط یک نهاد دولتی همچون بنیاد ملی علم ایران در واقع مانند حمایت از کاشت نهال گردو است و ما اینجا درخت گردو باید بکاریم که در آینده ثمرات آن را شاهد باشیم.
سلطانی در تشریح دو ماموریت اصلی بنیاد ملی علم ایران، گفت: این ماموریت‌ها شامل حمایت از پژوهش‌ها و حمایت از ترویج علم است و حمایت از پژوهش را هم به واسطه برنامه‌هایی با دو رویکرد شامل مرجعیت علمی کشور و توسعه علمی و همچنین رویکرد حل مساله انجام می‌دهیم.
وی افزود: یکی از راهبردهای بنیاد ملی علم ایران، شناسایی دانشمندان برجسته و اعطای پژوهانه یا گرنت‌های فاخر به آنهاست و این اقدام در قالب کرسی پژوهشی، خوشه‌های چند تخصصی، گرنت سرآمدان و برخی گرنت‌های دیگر انجام می‌شود.
رئیس بنیاد ملی علم ایران، رویکرد دوم این بنیاد را ذیل توسعه علمی، کاهش هرچه بیشتر فاصله کشور در فناوری‌های جدید با دنیا در حوزه هایی مثل هوش مصنوعی، کوانتوم، مواد پیشرفته وعلوم شناختی اعلام کرد و افزود: خوشبختانه حوزه زیست‌فناوری در کشور سابقه مناسبی طی دو سه دهه گذشته از خود بر جای گذاشته و بنیاد علم نیز تلاش می‌کند که در جدیدترین حوزه‌های علمی این فناوری‌ها، فراخوان‌های حمایتی خود را اعلام کند.
وی اضافه کرد: در راستای حمایت از پژوهشهای حل مساله، مسائل را به سه دسته کوچک، متوسط و کلان تقسیم کردیم و برای هر کدام، مدل‌هایی داریم، به عنوان مثال در حل مسائل کوچک ما برنامه‌ای برای شناخت نیازهای شرکت‌های دانش‌بنیان داریم که این نیاز در قالب طرح‌نامه یا نیازنامه، تعیین و ارزیابی و سپس در دانشگاه‌ها فراخوان داده می‌شود.
افزایش حمایت مالی از طریق طرح‌های فراخوان تا سقف ۵.۵ میلیارد تومان
رئیس بنیاد علم ایران همچنین با بیان اینکه، ۲۰ درصد حمایت‌های این مجموعه به صورت مستمر در طول سال انجام می‌شود، افزود: ۸۰ درصد باقیمانده از طریق فراخوان‌های عمومی تخصیص می‌یابد.
سلطانی با اشاره به افزایش سقف حمایت از طرح‌های پژوهشی مستمر در سال ۱۴۰۳ به ۳۰۰ میلیون تومان گفت: در صورت همکاری بین‌المللی، ۱۲۰ میلیون تومان نیز اضافه تعلق خواهد گرفت و برای طرح‌های فراخوانی نیز این سقف تا پنج میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان تعیین شده است.
انتشار ۴۰ فراخوان در سال ۱۴۰۳ توسط بنیاد علم ایران
سلطانی همچنین با اشاره به آمار عملکرد این مجموعه در سال ۱۴۰۳ ، تعداد فراخوان های اعلام شده در این بازه زمانی را ۴۰ فراخوان ذکر کرد و افزود: استقبال محققان از این فراخوان‌ها بی‌سابقه بود؛ به‌طوری که برای نخستین بار در تاریخ ۲۲ ساله بنیاد، بیش از پنج هزار طرح پژوهشی در سامانه ثبت شد.
وی افزود: از این تعداد، ۱۶۰۰ طرح با اعتبار مصوب ۴۳۰ میلیارد تومان به تصویب نهایی رسید. همچنین ۳۵۸ رساله دکتری و ۴۲۶ طرح پسادکتری تحت حمایت بنیاد قرار گرفتند که این خود نقش کلیدی در حفظ استعدادهای علمی کشور و ترغیب آنان به فعالیت در داخل ایفا خواهد کرد.
اختصاص ۳۴ درصد طرح‌های مصوب بنیاد علم ایران به زنان پژوهشگر
رئیس بنیاد علم ایران همچنین در خصوص توزیع جنسیتی و جغرافیایی متقاضیان طرح های بنیاد علم ایران نیز تصریح کرد: حدود ۳۴ درصد از طرح‌های مصوب بنیاد علم ایران متعلق به پژوهشگران زن و ۶۶ درصد به مردان اختصاص داشته است.
سلطانی اضافه کرد: همچنین تمامی ۳۱ استان کشور در این فراخوان‌ها مشارکت داشته اند و این بنیاد به شکل ویژه از استان‌های کمتربرخوردار به دلیل برخورداری این مناطق از پتانسیل های علمی حمایت کرده است.
همکاری ۳۶۰ مرکز علمی با بنیاد علم ایران در سال ۱۴۰۳
رئیس بنیاد علم ایران افزود: در سال گذشته همچنین تعداد ۳۶۰ دانشگاه و مؤسسه پژوهشی شامل ۶۳ مرکز وابسته به وزارت بهداشت و ۱۹۷ مرکز تحت پوشش وزارت علوم، پژوهشگاه‌های اجرایی و دانشگاه‌های غیردولتی با بنیاد علم ایران همکاری داشته اند.
سلطانی در خصوص مکانیزم های داوری طرح های بنیاد علم ایران نیز گفت: برای هر طرح ۳ تا ۷ داور به منظور ارزیابی طرح ها تعیین شده اند و با دریافت حداقل ۳ نظر، طرح ها تصویب یا رد می شود.
وی خاطرنشان کرد: در سال ۱۴۰۳ تعداد ۶ هزار و ۸۰۰ طرح توسط اساتید داوری شده اند و میانگین زمان بررسی طرح‌ها از مرحله ارسال تا تصویب به ۹۱ روز و تا رد طرح به ۳۱ روز کاهش یافته است.
سلطانی ادامه داد: اگرچه این زمان در طرح‌های رقابتی طولانی‌تر است، اما در تلاش هستیم انحرافات از میانگین به حداقل برسد.
راه‌اندازی ۲ مرکز هدایت مساله‌محوردر دستور کار است
رئیس بنیاد علم ایران همچنین با بیان اینکه، سیستم ارزیابی اثربخشی در سال آینده توسط این مجموعه اجرایی می شود، افزود: تمام طرح‌های تکمیل‌شده از نظر میزان تأثیرگذاری اجتماعی و اقتصادی بررسی می‌شوند.
سلطانی افزود: بازخورد این ارزیابی ها به طورحتم به بهبود شیوه‌های داوری و اولویت‌دهی به طرح‌های کاربردی کمک خواهد کرد.
وی در ادامه با بیان اینکه، در سال ۱۴۰۴ تعداد فراخوان‌های ماهانه از ۳ مورد فراتر خواهد رفت و سهم حوزه علوم انسانی در آن افزایش می‌یابد، تصریح کرد: همچنین ایجاد ۱۰ خوشه پژوهشی بین‌رشته‌ای و راه‌اندازی ۲ مرکز هدایت مساله‌محور نیز در دستور کاربنیاد علم ایران قرار گرفته است.
ایجاد مشارکت داوران ایرانی مقیم خارج در داوری طرح‌ها
رئیس بنیاد علم ایران در ادامه با بیان اینکه، فرم‌های داوری را در سال جاری بازنگری خواهیم کرد، افزود: این مهم به منظور افزایش سرعت پردازش طرح‌ها صورت خواهد گرفت.
سلطانی در ادامه، از انتشار تقویم زمانی مشخص برای تسهیل هماهنگی با محققان و همچنین امکان مشارکت داوران ایرانی مقیم خارج از کشور خبر داد و هدف از این اقدام را تبدیل بنیاد علم ایران به مجموعه‌ای پاسخگو، شفاف و پیشرو در عرصه علمی منطقه عنوان کرد.
دیدگاه خود را بیان کنید