به گزارش آژانس خبری کارآفرینان اقتصاد از مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی حجت الاسلام حمید شهریاری امروز، سه‌شنبه ۱۶ اردیبهشت در مجمع بین‌المللی فقه اسلامی قطر با تأکید بر ضرورت تحلیل ساختاری آسیب‌های هوش مصنوعی، خواستار محکومیت کاربردهای نظامی این فناوری توسط رژیم صهیونیستی شد و گفت: سلاح هوشمندی که در ترور شهید یحیی سنوار و شهید اسماعیل هنیه به کار رفت، باید در این کنفرانس به‌طور جدی پیگیری شود و اقدامات رژیم صهیونیستی در این زمینه محکوم گردد.

وی افزود: این رژیم غاصب دارای سلاح‌های هسته‌ای، سلاح‌های هوشمند و سلاح‌های شیمیایی است و بر عهده مجامع فقهی است که حرمت به‌کارگیری این سلاح‌ها را تبیین نمایند. رژیم صهیونسیتی با این کاربردها، امنیت جهانی را به طور جدی به خطر می‌اندازد و صلح عادلانه را مخدوش می‌سازد و کرامت انسانی را پایمال می‌کند.

شهریاری با طبقه‌بندی چالش‌های هوش مصنوعی در ابعاد حقوقی، امنیتی، فنی، اقتصادی و اجتماعی، بر لزوم بررسی تهدیدات فلسفی و آینده‌پژوهانه آن از جمله «فراهوش مصنوعی» و سلاح‌های خودمختار تأکید کرد و گفت: باید نسبت به کاربردهای فعلی این فناوری حساسیت بیشتری نشان داد.

فهرست آسیب‌های هوش مصنوعی نیازمند چارچوبی منطقی است

وی با اشاره به سخنرانی‌های حاضران در خصوص احکام هوش مصنوعی و ضوابط و اخلاقیات آن با تاکید بر ضرورت طبقه‌بندی ساختاری در تحلیل آسیب‌های هوش مصنوعی گفت: فهرست آسیب‌های هوش مصنوعی نیازمند چارچوبی منطقی و ساختاری است که ابعاد فنی، اخلاقی، اجتماعی، اقتصادی و اعتقادی را دربر گیرد. بر این اساس، پیشنهاد می‌شود این آسیب‌ها در پنج سطح بُعد حقوقی ـ فقهی، بُعد امنیتی ـ سیاسی، بُعد فنی ـ سیستمی، بُعد اقتصادی و بُعد اجتماعی ـ فرهنگی طبقه‌بندی شوند.

دبیر کل مجمع تقریب مذاهب افزود: صرفِ ذکر کردن آسیب‌ها گرچه ضروری است اما کافی نیست؛ بلکه باید به‌صورت گسترده‌تری تهدیدات وجودی و فلسفی، به‌ویژه در سطح آینده‌پژوهانه، بیان گردد و با شواهد واقعی و مصادیق عینی مستند شود که از جمله این تهدیدات می‌توان به سناریوهای مربوط به فراهوش مصنوعی (Superintelligence)، فقدان امکان کنترل بلندمدت بر سامانه‌های هوشمند مستقل و واگذاری تصمیمات سرنوشت‌ساز به سامانه‌های بی‌مسئولیت و حکومت‌های فاقد مسئولیت‌پذیری اشاره کرد.

وی اضافه کرد: بهره‌گیری از منابع بین‌المللی معتبر برای شناخت موضوع و درک ابعاد آن ضرورت است. از جمله این منابع، می توان به سند IEEE درباره اخلاق هوش مصنوعی در سال ۲۰۱۹ میلادی، گزارش یونسکو در موضوع اخلاق هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۱ میلادی و قانون اتحادیه اروپا در زمینه هوش مصنوعی اشاره کرد که این منابع چارچوب‌هایی دقیق و قابل مقایسه برای ارزیابی آسیب‌ها و خطرات فراهم می‌کنند.

وی اتخاذ رویکرد تحلیلی و مسأله‌محور به‌جای صرفاً رویکرد خطابی و هشداردهنده را ضروری دانست و افزود: استفاده از تعابیری همچون: «هوش مصنوعی وسیله‌ای برای کشتار، فریب و تدلیس است» بیشتر جنبه هشداردهنده دارد تا تحلیلی. چنین زبانی ممکن است برای مخاطبان علمی یا بین‌المللی قانع‌کننده نباشد و نیازمند بازنویسی در چارچوب تحلیل‌های نهادی و روش‌مند باشد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: همچنین، با اینکه اشاره به مفاهیمی همچون تبعیض الگوریتمی، فقدان شفافیت و ضعف مسئولیت‌پذیری قابل تقدیر است، اما کافی نیست؛ بلکه باید به تحلیل دقیق سازوکارهای فنی پشت این آسیب‌ها مانند ساختار شبکه‌های عصبی، یادگیری ماشین و ماهیت داده‌های مورد استفاده در آموزش و کلان‌داده‌ها پرداخت.

شهریاری افزود: در نهایت تمام این موارد باید به گونه‌ای بررسی شود که کرامت انسانی حفظ گردد و از ماشینی شدن جامعه انسانی جلوگیری به‌عمل آید.

به گزارش آژانس خبری کارآفرینان اقتصاد بیست و ششمین اجلاس مجمع فقه اسلامی با تمرکز بر چالش‌های فقهی روز و ارائه راهکارهای علمی بر مبنای اصول اسلامی از ۱۴ اردیبهشت در قطر آغاز شده و تا فردا ادامه دارد.

در این اجلاس، موضوع هایی همچون مسائل نوظهور در زمینه حمایت از کودکان، احکام و اخلاقیات مرتبط با هوش مصنوعی، قاعده استصحاب و کاربردهای آن در مسائل و رویدادهای معاصر، بازی‌های الکترونیکی و احکام فقهی مربوط به آن‌ها، تأثیر بیماری‌های روانی بر اهلیت در شریعت اسلامی، مسائل نوظهور در صنعت مالی اسلامی، حاکمیت شرعی در مؤسسات مالی اسلامی معاصر و مسائل نوظهور در صنعت محصولات حلال در دستور کار قرار دارد.

حضور فعال جمهوری اسلامی ایران در این نشست علمی، بیانگر اهتمام کشور به توسعه تعاملات علمی و فقهی در سطح جهان اسلام و تقویت همگرایی، تفاهم و همبستگی میان مذاهب اسلامی است و این اجلاس فرصتی مغتنم برای تبادل نظر علمی، بررسی چالش‌های فقهی روز و ارائه راهکارهای عملی بر مبنای اصول اسلامی خواهد بود.

مجمع بین المللی فقه اسلامی با هدف تحقق وحدت اسلامی، تحکیم بنیادهای عقیدتی امت اسلامی بررسی مشکلات زندگی و اجتهاد اصیل پیرامون آنها و ارائه راه حل های برخاسته از شریعت اسلامی در ۲۸ شعبان ۱۴۰۳ هجری قمری برابر با ۱۹ خرداد سال ۱۳۶۲ در مکه تأسیس شد.

این مجمع به منظور تحقق اهداف فوق، تدوین دائرة المعارف اصطلاحات فقهی، تدوین فقه اسلامی به زبان ساده، همکاری با مراکز علمی و فقهی جهان اسلام، تدوین فقه اسلامی به صورت قوانین قابل عمل، تشویق بررسی های فقهی دانشگاه ها و سایر مراکز علمی، راه اندازی مراکز بررسی موضوعات اسلامی در سراسر جهان، نشر نتیجه بررسی های مجمع با به کارگیری ابزارهای مختلف، احیای میراث فقهی و اصولی و توجه ویژه به کتاب های اصول و فقه تطبیقی را در دستور کار خود قرار داده است.