به گزارش آژانس خبری کارآفرینان اقتصاد، امسال روز بیست و پنجم اردیبهشت ماه به عنوان روز مرتع و مرتعداری پایدار نام گذاری شده تا ضمن ایجاد فرصتی برای فرهنگ سازی و فراهم کردن بستر آگاهی بخشی در جامعه مسیر را برای رسیدن به عزم و همگرایی ملی برای صیانت از مراتع کشور هموار شده و از مرتعداری نیز به عنوان مدیریت پایدار عرصه های طبیعی در انطباق با نظام تولید و معاش سازگار با محیط زیست حمایت شود.

براساس برآوردهای صورت گرفته از سوی کارشناسان منابع طبیعی در کهگیلویه و بویراحمد بخش عمده ای از مراتع بر اثر بهره وری بی رویه ضعیف شده امری که ضرورت تحقق روش های جایگزین برای معیشت جوامع محلی نزدیک عرصه های طبیعی استان را نمایان تر کرده است.

مساحت کل مراتع کهگیلویه و بویراحمد ۵۱۹ هزار هکتار است که بخش قابل توجهی از این عرصه های طبیعی به علت عوامل انسانی مانند بهره برداری بی رویه ،چرای زود هنگام، بوته کنی ، تبدیل مراتع به اراضی کشاورزی و دلایل طبیعی مانند کاهش بارندگی و تغییر شرایط اقلیمی در سال های اخیر دچار فقر شده است.

کارشناسان منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه پیشگیری از تخریب عرصه های طبیعی با عوامل انسانی راهکار اصلی حفظ مراتع است تاکید می کنند که چرای بیش از ظرفیت دام موجب لگدکوب شدن عرصه،کاهش نفوذ آب به خاک، مصرف گونه های خوش خوراک می شود.

این صاحب نظران با اشاره به اینکه فرسایش سریع خاک، کاهش کیفیت آب‌های زیرزمینی و افزایش خطر سیلاب‌ از جمله پیامدهای فقیر شدن پوشش گیاهی مراتع است می گویند که خشکسالی‌ های پی‌ در پی و چرای بی‌رویه دام‌ باعث کاهش شدید پوشش گیاهی منطقه شده و مناطقی که زمانی سرسبز و پرپشت بودند اکنون به زمین‌های خشک و کم رمق تبدیل شده‌اند.

شدت فقر مراتع در مناطق گرمسیری

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد گفت:۵۶درصد از مراتع استان که بخش عمده ای از آن در مناطق گرمسیری قرار دارد ضعیف هستند که این امر ضرورت استفاده از ظرفیت رسانه ها و تشکل های مردم نهاد برای پیشگیری از تخریب بیش از پیش را بیشتر کرده است.

محمد دانایی افزود:بخش هایی از مراتع کهگیلویه و بویراحمد در شهرستان گرمسیری گچساران درحال تبدیل شدن به بیایان هستند به همین علت ضرورت دارد اداره بیابان در اداره کل منابع طبیعی استان تشکیل شود تا برای احیای این عرصه های طبیعی چاره اندیشی شود.

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: ۲۴ درصد از مراتع استان کهگیلویه و بویراحمد در مناطق سردسیری متوسط و تنها ۲۰درصد این عرصه های طبیعی جزء مراتع خوب است.

وی بیان کرد: برای صیانت از مراتع مناطق سردسیری هم اکنون طرح پایش چرا و کمک به احیای پوشش گیاهی این عرصه های طبیعی با مشارکت کارشناسان منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد در حال انجام است.

دانایی ابراز کرد: در این طرح که برای حفظ مراتع غنی استان اجرا می شود دامدارانی که بیشتر از ظرفیت عرصه های طبیعی و پروانه چرا دام داشته باشند جریمه مالی می شوند.

وی با اشاره به اینکه چرای زودهنگام هم از دلایل مهم ضعیف شدن مراتع است تاکید کرد: برای پیشگیری از این امرامسال ۱۲ پرونده برای متخلفان چرای زودهنگام در شهرستان های لنده،بویراحمد و چرام تشکیل و در حال انجام مراحل قانونی است.

دانایی افزود:جریمه هر راس دام برای چرای غیر قانونی براساس تبصره ۲ ماده ۴۷ قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی معادل ۲۲ میلیون و ۵۰۰ هزار ریال تعیین شده است.

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: برای مدیریت مراتع و بهره برداری اصولی از آن و شناسایی دامداران ذیحق تاکنون ۴۷۲ هزار هکتار از مراتع استان ممیزی شده است.

وی تاکید کرد:مجموع مراتع عرفی کهگیلویه و بویراحمد ۵۲۷ سامان و ظرفیت چرای دام در این عرصه های طبیعی ۷۰۰هزار واحد دامی است.

راهکارهای کارشناسان

با این همه کارشناسان با اشاره به اینکه مراتع از دوران گذشته تاکنون محل کسب درآمد از طریق گله داری یا بوته چینی گیاهان شماری از جوامع محلی کهگیلویه و بویراحمد بوده تاکید می کنند که تا زمانی که راه های جایگزین برای معیشت این خانواده ها ایجاد نشود نمی توان به بهبود شرایط کنونی امیدوار بود.

رییس اداره امور مراتع و بیابان منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد در خصوص راهکار علمی تقویت مراتع مناطق سردسیری استان تاکید کرد: کشت گیاهان دارویی بهترین راهکار برای تامین معیشت جوامع محلی و صیانت از مراتع است.

سلیمان محمدی با اشاره به اینکه کشت گیاهان دارویی سال گذشت در یکهزار و ۷۰۰ هکتار از مراتع کهگیلویه و بویراحمد انجام شد تاکید کرد: توسعه کشت این گیاهان گام نخست برای صیانت از این عرصه های طبیعی است.

وی با اشاره به اینکه در هر هکتار گیاهان دارویی در صورتی که به درستی نگهداری شود ۶۰ کیلوگرم شیرابه برداشت و ۹۰۰ میلیون ریال نصیب بهره بردار می شود بر اختصاص اعتبارات بیشتر برای کشت گیاهان دارویی در استان تاکید کرد.

محمدی تصریح کرد:ایجاد زیرساخت های کنتور فارو نسبت به ذخیره آب برای احیای مراتع در شهرستان های گچساران و بهمئی راهکار دیگری برای حفاظت این مناطق است.

افزایش بهره برداری از ظرفیت گیاهان دارویی و راهکارهای پیشنهادی

براساس آمار رسمی تعداد بهره برداران مراتع کهگیلویه و بویراحمد ۱۱ هزار و ۷۹۰ خانوار است که تعداد ۳۵۰ خانوار آن در زمینه گیاهان دارویی فعالیت دارند متاسفانه این آمار گویای این حکایت تلخ است که جوامع محلی چاره ای جز دامداری در مراتع ندارند امری که زمینه تخریب مراتع در صورت چرای بیشتر از ظرفیت را فراهم می کند .

از آنجا که از بین رفتن پوشش مرتعی می تواند منجر به آلودگی هوا از طریق خیزش گرد و خاک شود پیش بینی اعتبار از محل منابع مالی مدیریت بحران برای پیشگیری از پدیده بیابان در مراتع مناطق گرمسیری استان کمک می کند و بودجه ۲ هزار نفت هم ظرفیتی برای پیشگیری از بیابان زایی در شهرستان های نفتخیز گچساران و بهمئی است که ضرورت دارد به آن توجه شود.

کهگیلویه و بویراحمد بیش از ۲۰۰ هزار هکتار عرصه طبیعی مستعد کاشت و توسعه گیاهان دارویی دارد که می توان با پیش بینی اعتبارات مناسب افزون بر حفظ عرصه های طبیعی به ایجاد درآمد پایدار برای جوامع محلی و پیشگیری از اقدام به بهره وری نامناسب از منابع طبیعی مانند بوته چینی گیاهان دارویی و خوراکی خود رو یا قاچاق چوب پیشگیری کرد.