به گزارش آژانس خبری کارآفرینان اقتصاد، آیین رونمایی از ویراست جدید کتاب «جغرافیای تاریخی سیراف» اثر ماندگار محمدحسن سمسار، پژوهشگر برجسته تاریخ و جغرافیای ایران، شنبه ۲۰ اردیبهشت ماه در غرفه انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با حضور جمعی از فرهیختگان، مسئولان فرهنگی و علاقه‌مندان به میراث تاریخی ایران برگزار شد.
در ابتدای این مراسم محمود شالویی، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، طی سخنانی به بررسی جایگاه ویژه استاد سمسار در عرصه مطالعات تاریخی ایران پرداخت.
وی با تجلیل از تلاش‌های علمی و فرهنگی سمسار، از وی به عنوان یکی از ستون‌های استوار تاریخ‌نگاری جغرافیایی ایران نام برد و افزود: کتاب «جغرافیای تاریخی سیراف» تنها اثری پژوهشی نیست، بلکه سندی تاریخی و تحلیلی از تمدن دریایی ایران در جنوب کشور و یکی از منابع اساسی برای شناخت سیراف، این بندر باشکوه ایرانی در دل خلیج فارس است. این اثر به‌گونه‌ای دقیق و نظام‌مند، پیشینه جغرافیایی و فرهنگی منطقه‌ای را تبیین می‌کند که برای سده‌ها دروازه تمدن ایرانی به سوی آب‌های آزاد بوده است.
شالویی در ادامه با اشاره به نقش مهم این کتاب در سپهر فرهنگی ایران، تصریح کرد: استاد سمسار با پژوهش‌های مستند و نثر شیوا، نقش «سیراف» را نه‌تنها در جغرافیای تاریخی که در شناسنامه ملی ایرانیان ثبت کرده است. این اثر می‌تواند به‌عنوان منبعی غنی در آموزش نسل‌های جوان و تبیین تاریخ واقعی ایران در مقابل روایت‌های تحریف‌شده مورد استفاده قرار گیرد. نقش چنین آثاری در استحکام بنیان هویت ملی، انکارناپذیر است.
احیای میراث علمی وظیفه‌ای ملی است
در ادامه فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت نیز در سخنانی کوتاه با قدردانی از انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، بر اهمیت حمایت از مفاخر در قید حیات کشور تاکید کرد.
میراث فرهنگی تنها محدود به آثار باستانی نیست، بلکه دانش، اندیشه و قلم دانشمندان ما نیز میراثی ماندگار استوی اظهار کرد: در جهانی که سطحی‌نگری هر روز بیشتر ریشه می‌دواند، گرامیداشت مفاخر علمی و فرهنگی در قید حیات، وظیفه‌ای ملی و اخلاقی است. استاد سمسار از جمله سرمایه‌های فکری این سرزمین است و کتاب گران‌سنگ ایشان، پلی میان گذشته و آینده ایران محسوب می‌شود.
مهاجرانی با اشاره به اهمیت روایت‌های مبتنی بر واقعیت‌های تاریخی، افزود: چنین آثاری نه‌تنها موجب ارتقای آگاهی عمومی نسبت به میراث تمدنی می‌شوند، بلکه در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی نیز نقش کلیدی دارند. انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با این اقدام تحسین‌برانگیز، نشان داد که میراث فرهنگی تنها محدود به آثار باستانی نیست، بلکه دانش، اندیشه و قلم دانشمندان ما نیز میراثی ماندگار است.
وی در پایان برای استاد سمسار و همه مفاخر در قید حیات آرزوی سلامتی و توفیق روزافزون کرد و از نهادهای علمی و فرهنگی خواست تا با هم‌افزایی بیشتر، به معرفی آثار فاخر ایرانی بپردازند.
روایت «سیراف» از دل تاریخ ایران
در بخش پایانی مراسم، محمدحسن سمسار، نویسنده کتاب، با قدردانی از تلاش‌های انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به‌ویژه معاونت علمی و پژوهشی و واحد انتشارات این انجمن، درباره هدف و محتوای ویراست جدید کتاب توضیحاتی ارائه داد.
او در سخنان خود، به انگیزه‌اش از نگارش این اثر اشاره کرد و گفت: سیراف نه فقط یک بندر تاریخی که نماد تعامل ایران با دنیای پیرامون در دوره‌های مختلف تاریخی است. این منطقه، مرکز مبادلات فرهنگی، اقتصادی و علمی میان ایران و شبه‌قاره هند، چین و شرق آفریقا بوده و متأسفانه هنوز بسیاری از ایرانیان با جایگاه واقعی آن در تاریخ کشورشان آشنا نیستند.
سمسار افزود: در ویراست جدید، تلاش کرده‌ام با افزودن اسناد تازه، اصلاح برخی داده‌ها و تکمیل منابع، تصویر دقیق‌تری از نقش سیراف در تاریخ جغرافیایی ایران ارائه دهم. این کتاب، دعوتی است به تأمل دوباره در باب پیوستگی تاریخی ایران با آب‌های آزاد و اثباتی بر هویت پایدار و تمدن‌ساز ملت ایران.
وی همچنین با اشاره به چالش‌های تحقیق در حوزه جغرافیای تاریخی، بر لزوم حمایت از پژوهشگران و تأمین زیرساخت‌های پژوهشی تأکید کرد و از جوانان خواست تا با مطالعه آثار مستند، به درک عمیق‌تری از گذشته این سرزمین دست یابند.
سمسار درباره نقش نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در ترویج فرهنگ مطالعه گفت: کتاب منبعی برای آموختن و ستون مرکزی فرهنگ هر جامعه است. اگر بخواهیم فرهنگ جامعه‌ای رشد کند و پویاتر شود، باید توجه به کتاب هم به صورت روزافزون افزایش یابد و دسترسی به آن آسان شود. البته این نکته، آرزو و آرمان من در شرایطی است که جامعه در آرامش به سر ببرد و زندگی روزمره در جریان طبیعی خود باشد.
وی افزود: در ایران امروز، با توجه به مشکلات متعددی که کشور با آن مواجه است، کتاب هم متأسفانه با دشواری‌های بسیاری روبه‌رو شده؛ چراکه وقتی جامعه درگیر بحران‌های اقتصادی و اجتماعی است، طبیعی است که کتاب و فرهنگ نیز از این آسیب‌ها بی‌نصیب نمانند.
سمسار اضافه کرد: فرهنگ یک کشور وابسته به عوامل متعددی است و یکی از مهم‌ترینِ آن‌ها، وضعیت اقتصادی آن جامعه است. وقتی کشوری مانند ایران با محدودیت‌ها و مشکلات تحمیلی مواجه باشد، تأثیر آن بر فرهنگ و کتاب نیز اجتناب‌ناپذیر است.
وی با تأکید بر ضرورت حمایت‌های نهادی و دولتی از حوزه فرهنگ افزود: باید نه‌تنها توجه بیشتری به حوزه فرهنگ، و به‌ویژه کتاب، شود، بلکه لازم است تسهیلات بیشتری برای ناشران، نویسندگان و مروجان کتاب فراهم شود. این حمایت‌ها می‌تواند تولید و توسعه کتاب را تسهیل کند و باعث رونق جریان کتاب‌خوانی در کشور شود.
سمسار درباره کتاب «جغرافیای تاریخی سیراف» و نقش انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در انتشار مجدد آن نیز اظهار کرد: این کتاب برای دومین‌بار منتشر می‌شود. چاپ نخست آن، اگر اشتباه نکنم، در سال ۱۳۵۶ انجام شد و در طول این سال‌ها مورد توجه قرار گرفت. بسیار سپاسگزارم از انجمن آثار و مفاخر فرهنگی که با وجود همه مشکلات و محدودیت‌هایی که امروز در زمینه چاپ و نشر کتاب وجود دارد، برای تجدید چاپ این اثر همت کردند.
وی افزود: چاپ این کتاب از دو جنبه برای من خوشحال‌کننده است. نخست آنکه خودِ کتاب، حاصل سال‌ها پژوهش است؛ و دوم، موضوع آن است: بندر تاریخی و کهن سیراف در خلیج فارس. این بندر یکی از مهم‌ترین مراکز بازرگانی دنیای قدیم بوده و نقش مهمی در اقتصاد منطقه‌ای و جهانی ایفا کرده است. انتشار دوباره این کتاب، می‌تواند بخشی از اهمیت تاریخی و تمدنی خلیج فارس را به مخاطبان امروز یادآور شود.
سمسار در پایان، پیامی نیز خطاب به بازدیدکنندگان نمایشگاه کتاب داشت. وی گفت: سفارش من به همه هم‌میهنان عزیز این است که اگرچه امروز کتاب با رقبای فراوانی در فضای مجازی و رسانه‌ای مواجه است، اما همچنان «کتاب مادر فرهنگ» است. باید به این جایگاه توجه ویژه داشت و در ترویج و گسترش فرهنگ کتاب‌خوانی، تلاش مؤثر و جدی به‌عمل آورد.
وی افزود: نمایشگاه کتاب، فرصتی مغتنم است برای تجدید عهد با فرهنگ و دانایی، و حضور مردم در این فضا، نشانه‌ای است از زنده بودن روح فرهنگ در جامعه ایرانی.
دیدگاه خود را بیان کنید