به گزارش آژانس خبری کارآفرینان اقتصاد, ما مبارزه با فساد را با دایره امربه معروف و نهی از منکر که یک وزارتخانه مستقل بدون پیوستگی به دولت ، که تاسیس خواهد شد ان شاءالله مبارزه با فساد می کنیم. فحشا را قطع می کنیم ، مطبوعات را اصلاح می کنیم ، رادیو را صلاح می کنیم. ( صحیفه امام 6/274 ) و سپس امام راحل به شورای انقلاب اسلامی چنین دستور داد: بسم الله الرحمن الرحیم ، شورای انقلاب اسلامی به موجب این مرقوم ماموریت دارد که اداره ای به سم امر به معروف و نهی از منکر در رکز تاسیس نماید و شعبه های آن در تمام کشور گسترش پیدا کند و این اداره مستقل و در کنار دولت انقلاب اسلامی است و ناظر به اعمال دولت و ادارات دولتی و تمام اقشار مختلف است . به هر صورت که باشد جلوگیری نماید و حدود شرعیه را تحت نظر حاکم شرعی یا منصوب از قبل او ، اجراء نماید واحدی از اعضای دولتی و قوای انتظامی حق مزاحمت به متصدیان این اداره نداند . در اجرای حکم و حدود الهی برای احدی مستثنی نیست حتی اگر خدای نخواسته رهبر انقلاب یا رئیس دولت مرتکب چیزی شود که موجب حد شرعی است ، باید در مورد او اجراء شود . ( صیغه امام 9/13م ) این حکم هرگز اجراء نشد و در تاریخ انقلاب اسلامی در هاله ای از ابهام باقی ماند .

در سالهای دفاع مقدس و پس از آن امر به معروف و نهی از منکر در جامعه به دلیل نداشتن متولی مشخصی جهت سیاستگذاری ، برنامه ریزی و اجراء دچار افراط و تفریط شد.

در سال 1372 ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر با فرمان رهبر معظم انقلاب اسلامی تاسیس شد و در نیروی مقاومت بسیج نیز مرکز اجرایی امر به معروف و نهی از منکر آغاز به کار کرد.

از سوی دیگر امر به معروف و نهی از منکر مردمی که پس از خاتمه جنگ و تحت تاثیر تهاجم فرهنگی کاهش یافته بود. طی سالهای اخیر با تاکید های رهبر معظم انقلاب ستاد احیاء و مرکز اجرایی امر به معروف و نهی از منکر اندکی به حرکت درآمد . اما با گذشت بیش از 20 سال از پیروزی انقلاب اسلامی و برخی فعالیتهای اسلامی و استقرار حکومت اسلامی نه جنبه حکومتی امر به معروف و نهی از منکر و نه جنبه مردمی آن هیچ یک محقق نگردید.

نظام امر به معروف و نهی از منکر

رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنان مورخ 19/4/79 به نظام امر به معروف و نهی از منکر را یکی از مهمترین نقاط افتراق ووجوه تمایز نظام اسلامی با نظام کمونیستی عنوان نموده و ویژگیهایی برای این نظام برشمردند از آن جمله :

1- امر به معروف و نهی از منکر واجب حتمی همه است.

2- وظیفه مسئولان کشور در این باب سنگین تر است .

3- آحاد مردم نیز وظیفه دارند.

4- طرف امر به معروف و نهی از منکر فقط طبقه عامه مردم نیستند.

5- امر و نهی باید به حالت استعلاء باشد.

6- نظام امر به معروف و نهی از منکر دو رکن دارد: مردم و حکومت.

7- مدل ام و نهی مدل خواهش و تقاضا و تضرع نیست.

8- مخاطب امر به معروف و نهی از منکر هر کسی با هر موقعیت اجتماعی می تواند باشد.

در میان ویژگیهای نظام امر به معروف و نهی از منکر ، استعلاء از برجستگی بسیاری برخوردار بوده و شاید بتوان گفت که فصل منطقی امر به معروف و نهی از منکر با مفاهیمی نظیر موعظه ، ارشاد ، نصیحت و تبلیغ باشد.

با توجه به اصل هشتم قانون اساسی و دیدگاههای رهبر معظم انقلاب اسلامی مدل امر به معروف و نهی از منکر ، مدلی است که هر کس در جایگاه آمر و ناهی قرار گیرد باید ماهیت استعلایی آن را حفظ کند و در غیر این صورت امر به معروف و نهی از منکر نخواهد بود. خواه آمر و ناهی مردم باشند یا حکومت. در مدل پیشنهادی که بر مبنای قانون اساسی ارائه شده است ، مردم و دولت در مقام آمر و ناهی قرار می گیرند و مخاطبان این دو نیز مردم و دولت خواهند بود.

در این مدل مردم نسبت به یکدیگر و دولت وظیفه دارند امر به معروف و نهی از منکر کند . دولت نیز موظف است نسبت به مردم امر به معروف و نهی از منکر کند. اگر چه در قانون اساسی بر خلاف تصریح بر رابطه امر به معروف و نهی از منکر مردم با مردم به رابطه امر به معروف و نهی از منکر دولت با دولت اشاره نشده است. حال باید بررسی کرد چه ساز و کارهایی برای اجرای این نظام و مدل وجود دارد و احیانا خلاء چه چیزی احساس می شود؟

1- در تعامل امر به معروف و نهی از منکر مردم با مردم ، سازو کارهایی که می توانند نقش آموزشی و فرهنگی ایفا نمایند . بسیار مهم می باشند. مدارس ، دانشگاهها و مساجد در درجه نخست و اولوییت قرار دارند و صدا و سیما و مطبوعات در درجه دوم.

بررسی های واقع بینانه مبین این مطلب است که هیچ یک از دستگاههای متولی آموزش و فرهنگ و همچنین وسایل ارتباط جمعی به موضوع امر به معروف و نهی از منکر بطوری جدی نپرداخته و آن را یک اصل لازم و ضروری تلقی ننموده اند . صرف نظر از این مطلب . در امر به معروف و نهی از منکر مردم نسبت به مردم که بیشتر جنبه فردی و چهره به چهره دارد ، ساز و کار خاصی نیاز نیست و به سادگی قابل اجراء است .

2- در تعامل امر به معروف و نهی از منکری مردم نسبت به دولت ، رسانه های جمعی مانند صدا و سیما و مطبوعات نقش حساسی در برقراری ارتباط مردم با دولت بویژه مسوولان بر عهده دارند . احزاب و تشکل های سیاسی نیز به حسب وظیفه می توانند نقش آفرین باشند. اما اغلب این ساز و کارها حالت واسطهای دارند. و اینکه مردم بتوانند مستقیما کارکنان حکومت به ویژه مدیران و مسوولان را به امر به معروف و نهی از منکر کنند،هنوز ساز و کار مشخصی وجود ندارد و چه بسا قبل از هر چیز لازم باشد فرهنگ انتقاد پذیری و یا پذیرش امر به معروف و نهی از منکر گسترش یابد.

3- در تعامل امر به معروف و نهی از منکر دولت نسبت به مردم ساز و کارهایی وجود دارد که برخی نقش واسطه ای و برخی بطور مستقیم ایفای نقش می کنند. وسایل ارتباط جمعی نقش واسطه ای و بسیج (مرکز اجرایی امر به معروف و نهی از منکر ) و نیروی انتظامی نقش مستقیم دارند. اما باید در نظر داشت که این دو یا از لحاظ ماهیت شرح وظایف و یا جایگاه تشکیلاتی، متناسب با اجرای امر به معروف و نهی از منکر در سطح گسترده و عام نیستند.

4- در تعامل امر به معروف و نهی از منکر دولت نسبت به دولت به گذاردن یک علامت سوال بسنده می شود.

1- تشکیل شورای عالی امر به معروف و نهی از منکر در جایگاهی که مصوبات آن برای تمامی دستگاههای حکومتی اعم از قوه مجریه و قضاییه لازم الاجراء باشد،ضروری و اجتناب ناپذیر است.

این شورا وظیفه تدوین سیاست و خط مشی اجرایی فریضه و هدایت و نظارت بر چگونگی در جامعه را بر عهده خواهد داشت.

2- در راستای اصل هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اولین گام وضع قوانین است. لازم است مجلس شورای اسلامی به وعده داده شده در این اصل جهت تصویب قوانین و حدود جامه عمل بپوشاند.

3- تاسیس نهادی مستقل که فقط وظیفه امر به معروف و نهی از منکر را بر عهده داشته باشد با تعیین شح وظایف مشخص و حدود اختیارات تعریف شده پیشنهاد می گردد.

به عنوان یک راهکار اجرایی کوتاه مدت پیشنهاد می شود. از میان قضات مطلع نسبت به احکام اسلامی و قوانین شرع و با تجربه ، افرادی با ابلاغ رئیس قوه قضاییه به عنوان آمر به معروف و ناهی از منکر منصوب گردند.