به گزارش گروه علمی آژانس خبری کارآفرینان اقتصاد، فرهنگستان علوم به عنوان یکی از برجسته‌ترین نهادهای علمی و پژوهشی کشور، همواره در کنار دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و بخش صنعت، نقش مهمی در هدایت علمی و فناوری ایران ایفا کرده است. با گذر زمان و بازتعریف مأموریت‌های علمی و اجتماعی خود، این نهاد با تحولات مدیریتی و ساختاری عمیقی روبه‌رو شده که انعکاس‌دهنده تمایل به نوسازی، تخصصی‌شدن و هماهنگی بیشتر با نیازهای روز کشور است.

در سال‌های اخیر، با حضور مجموعه‌ای از دانشمندان و مهندسان باسابقه در رأس فرهنگستان، رویکرد این نهاد به سمت مسئله‌محوری، کاربردی‌سازی دانش و تعامل مستمر با بخش‌های تصمیم‌گیری و اجرایی کشور سوق پیدا کرده است.

بر اساس اعلام فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی، سعید سهراب‌پور رئیس گروه علوم مهندسی این مجموعه به بررسی تحولات اخیر این نهاد، نقش آن در رفع چالش‌های مهندسی کشور، وضعیت فعلی رشته‌های مهندسی و راهکارهای توسعه پایدار علوم مهندسی در ایران پرداخته است.

سهراب پور در خصوص گروه مهندسی فرهنگستان علوم و مأموریت‌ها، اهداف و اولویت‌های این گروه، گفت: گروه مهندسی در ساختار فرهنگستان علوم، یکی از قدیمی‌ترین و ریشه‌دارترین گروه‌ها محسوب می‌شود. این سابقه طولانی، به گروه مهندسی این امکان را داده است که در طول سالیان متمادی، نقش مؤثری در توسعه و پیشرفت علوم مهندسی در کشور ایفا کند.

ماموریت های اصلی گروه مهندسی فرهنگستان علوم کدامند؟

رئیس گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم در خصوص مأموریت‌های اصلی گروه مهندسی فرهنگستان علوم تصریح کرد:شناسایی و تقدیر از نخبگان و پیشگامان عرصه مهندسی یکی از این ماموریت هاست به طوریکه گروه مهندسی، با هدف ارتقای سطح علمی و تشویق نخبگان، سالانه جایزه‌ای را به بهترین مهندس کشور، بهترین استاد مهندسی و بهترین پژوهشگر جوان مهندسی اعطا می‌کند. این جایزه، به عنوان معیاری برای تجلیل از فعالان برجسته در این عرصه، شناخته می‌شود و نقش مهمی در ایجاد انگیزه و رقابت سازنده در بین مهندسان ایفا می‌کند.

سهراب پور با بیان اینکه، بررسی چالش‌ها و مسائل مبتلابه جامعه و ارائه راهکارهای علمی و عملی از دیگر ماموریت های گروه مهندسی فرهنگستان علوم است افزود:فرهنگستان با بهره‌گیری از دانش و تخصص اعضای خود، به بررسی دقیق مسائل و چالش‌های مختلف در حوزه‌های مهندسی پرداخته و تلاش می‌کند تا با ارائه راهکارهای مبتنی بر دانش فنی و تجربیات عملی، به رفع این مشکلات کمک کند.

وی ادامه داد:این پیشنهادات، پس از بررسی‌های کارشناسانه، به مراجع ذی‌صلاح ارائه شده و انتظار می‌رود که در سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌های کلان کشور، مورد توجه قرار گیرند.

رئیس گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم، ارتقای سطح علمی و فنی مهندسان کشور و همچنین همکاری با سایر نهادهای علمی و صنعتی را از دیگر ماموریت های گروه مهندسی فرهنگستان علوم نام برد و افزود:گروه مهندسی با برگزاری سمینارها، کنفرانس‌ها و کارگاه‌های آموزشی، به تبادل اطلاعات و تجربیات بین مهندسان کمک کرده و در جهت ارتقای سطح علمی و فنی آنها گام برمی‌دارد.

سهراب پور اظهار داشت: همچنین با ایجاد ارتباط و تعامل با سایر نهادهای علمی و صنعتی، تلاش می کنیم تا از ظرفیت‌های موجود در کشور به نحو بهتری استفاده کرده و در جهت توسعه و پیشرفت علوم مهندسی، هم‌افزایی ایجاد شود.

اولویت های گروه مهندسی فرهنگستان علوم در شرایط فعلی کشور

رئیس گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم در پاسخ به این سوال که گروه مهندسی فرهنگستان علوم چه اولویت‌های برای شرایط کنونی کشور دارد نیز گفت: با توجه به چالش‌های موجود در حوزه انرژی، گروه مهندسی در تلاش هستیم تا با بررسی دقیق مسائل مربوط به تولید، توزیع و مصرف انرژی، راهکارهای مناسبی برای بهینه‌سازی مصرف انرژی و توسعه منابع انرژی‌های تجدیدپذیر ارائه کنیم.

سهراب پور افزود: همچنین با بررسی و ارزیابی فناوری‌های نوین در حوزه‌های مختلف مهندسی، گروه تلاش می‌کند تا زمینه‌های لازم برای انتقال و بومی‌سازی این فناوری‌ها در کشور را فراهم کند.

وی در توضیح بیشتری افزود:گروه مهندسی، با بررسی مسائل مربوط به آلودگی هوا، آلودگی آب و سایر مشکلات زیست‌محیطی، تلاش می‌کند تا راهکارهای مناسبی برای حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار ارائه دهد.

مدیریت جدید فرهنگستان علوم و تشکیل کارگروه های تخصصی برای رفع مسائل کشور

رئیس گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم در پاسخ به این سوال که با توجه به تغییراتی که در مدیریت فرهنگستان علوم رخ داده چه تحولاتی در رویکردها، فعالیت‌ها و به طور کلی، عملکرد گروه مهندسی را شاهد بوده‌ایم گفت:حضور دکتر مخبر دزفولی، به عنوان ریاست فرهنگستان علوم، تحولی مثبت و سازنده در این نهاد علمی به شمار می‌رود. به واسطه تجربیات طولانی خود در مدیریت کلان کشور، شناخت دقیقی از مسائل و چالش‌های علمی و فنی موجود در کشور دارند و با دغدغه‌ای مضاعف، پیگیر پیشنهادات و راهکارهای ارائه شده از سوی گروه‌های علمی فرهنگستان هستند.

سهراب پور تشکیل کارگروه تخصصی برای بررسی مسئله ناترازی برق در کشور را از آن جمله دانست و افزود: دکتر مخبر دزفولی با تأکید بر اهمیت این موضوع و ضرورت ارائه راهکارهای علمی و عملی برای حل آن، از گروه مهندسی خواستند تا با تشکیل کارگروهی متشکل از متخصصان برجسته در حوزه مهندسی برق، به بررسی دقیق این مسئله پرداخته و راهکارهای مناسبی را ارائه دهد. این کارگروه، با جدیت مشغول فعالیت است و امیدواریم که نتایج آن، به حل این چالش مهم در کشور کمک کند.

نبود بازار کار و حقوق کم، دلیل اصلی کاهش اقبال جوانان به رشته های مهندسی

رئیس گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم در خصوص دیدگاه خود در خصوص چالش‌هایی که در حوزه مهندسی و به طور خاص، در جذب نخبگان و استعدادهای برتر به این رشته‌ها وجود دارد و دلیل کاهش اقبال جوانان به رشته‌های مهندسی نیز اظهار داشت: متأسفانه، در سال‌های اخیر شاهد کاهش اقبال جوانان به رشته‌های مهندسی بوده‌ایم. این امر، یک زنگ خطر جدی برای آینده علمی و صنعتی کشور محسوب می‌شود و می‌تواند تبعات ناگواری را در پی داشته باشد.

سهراب پور افزود:به نظر بنده، دلایل متعددی برای این کاهش انگیزه وجود دارد که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد. یکی از این دلایل وضعیت نامناسب بازار کار و عدم تناسب بین آموزش‌های دانشگاهی و نیازهای صنعت است، فارغ‌التحصیلان بسیاری از رشته‌های مهندسی، پس از اتمام تحصیلات خود، با مشکل یافتن شغل مناسب و مرتبط با تخصص خود مواجه هستند. این امر، باعث دلسردی جوانان و کاهش انگیزه آنها برای تحصیل در این رشته‌ها می‌شود. همچنین، عدم تناسب بین آموزش‌های دانشگاهی و نیازهای واقعی صنعت، باعث می‌شود که فارغ‌التحصیلان مهندسی، آمادگی لازم برای ورود به بازار کار را نداشته باشند.

وی ادامه داد: همچنین حقوق و مزایایی که به مهندسان پرداخت می‌شود، در مقایسه با سایر مشاغل و همچنین با سطح تحصیلات، تخصص و تلاش آنها، ناچیز است. این امر، باعث می‌شود که بسیاری از نخبگان و فارغ‌التحصیلان برجسته، به دنبال مشاغل دیگری با درآمد بالاتر باشند و از فعالیت در حوزه‌های مهندسی، صرف‌نظر نمایند.

رئیس گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم افزوداز طرفی متأسفانه، در جامعه ما تصویر دقیقی از نقش و جایگاه مهندسان وجود ندارد و تلاش‌های این قشر فرهیخته، آن‌گونه که شایسته است، دیده نمی‌شود. بسیاری از افراد، مهندسی را صرفاً یک شغل فنی و کم‌اهمیت تلقی می‌کنند، در حالی که مهندسان، نقش کلیدی و تعیین‌کننده‌ای در توسعه و پیشرفت کشور ایفا می‌کنند.

وی همچنین اظهارکرد: بسیاری از دانشگاه‌های کشور، با کمبود امکانات و تجهیزات آموزشی و پژوهشی مواجه هستند. این امر، باعث می‌شود که دانشجویان مهندسی، نتوانند آموزش‌های لازم را به نحو مطلوب دریافت کرده و در فعالیت‌های پژوهشی پیشرو شرکت کنند.

به گفته سهراب پور، نظام آموزشی کشور ، بیشتر بر آموزش‌های نظری و حفظیات تأکید دارد و کمتر به کارآفرینی، نوآوری و خلاقیت توجه می‌کند. این امر، باعث می‌شود که فارغ‌التحصیلان مهندسی، توانایی لازم برای ایجاد کسب و کارهای جدید و نوآورانه را نداشته باشند.

نقش ویژه دانش بنیان ها در ایجاد اشتغال فارغ التحصیلان رشته های مهندسی

رئیس گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم همچنین در خصوص راهکار خود برای رفع این موانع و احیای جایگاه رشته‌های مهندسی در بین جوانان نیز توضیح داد: برای حل این مشکل پیچیده و چندوجهی، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و مدون و همچنین، اقداماتی اساسی و هماهنگ در سطوح مختلف هستیم. به نظر بنده، شرکت‌های دانش‌بنیان، نقش مهمی در ایجاد اشتغال برای فارغ‌التحصیلان مهندسی، تجاری‌سازی ایده‌های نوآورانه و ارتقای سطح فناوری کشور دارند. دولت باید با ارائه حمایت‌های مالی، تسهیلات و مشوق‌های لازم، از این شرکت‌ها پشتیبانی کند و شرایط لازم برای رشد و توسعه فعالیت آنها را فراهم نماید.

به گفته سهراب پور، اصلاح نظام حقوق و دستمزد و ایجاد تعادل بین درآمد و هزینه‌های زندگی مهندسان یکی دیگر از این راهکارهاست، حقوق و مزایایی که به مهندسان پرداخت می‌شود، باید متناسب با سطح تحصیلات، تخصص، تجربه و مسئولیت‌های آنها باشد. همچنین، باید تلاش شود تا با ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر و متنوع‌تر، بازار کار مهندسی رونق یابد و زمینه برای افزایش درآمد مهندسان فراهم شود.

وی تاکیدکرد:باید با استفاده از ابزارهای مختلف رسانه‌ای، تصویر صحیحی از نقش و جایگاه مهندسان در جامعه ارائه شود و تلاش‌های این قشر فرهیخته در جهت توسعه و پیشرفت کشور، به اطلاع عموم مردم رسانده شود. همچنین، باید به جوانان نشان داد که تحصیل در رشته‌های مهندسی، می‌تواند فرصت‌های شغلی متنوع و پردرآمدی را برای آنها فراهم کرده و زمینه‌ساز ایفای نقش مؤثر در ساختن آینده‌ای بهتر برای کشور باشد.

رئیس گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم افزود:همچنین ارتباط نزدیک و سازنده بین صنعت و دانشگاه، می‌تواند باعث شود که آموزش‌های مهندسی، با نیازهای واقعی بازار کار همسو شوند و فارغ‌التحصیلان، با آمادگی بیشتری وارد بازار کار شوند. همچنین، این ارتباط، می‌تواند فرصت‌های کارآموزی و پژوهشی مناسبی را برای دانشجویان مهندسی فراهم کرده و زمینه را برای کسب تجربیات عملی و آشنایی با محیط کار، فراهم کند.

به گفته وی، دولت باید با اختصاص بودجه کافی، امکانات و تجهیزات آموزشی و پژوهشی لازم را برای دانشگاه‌ها فراهم کند تا دانشجویان مهندسی بتوانند آموزش‌های لازم را به نحو مطلوب دریافت کرده و در فعالیت‌های پژوهشی پیشرو شرکت کنند.

سهراب پور تاکیدکرد:نظام آموزشی کشور، باید به سمت آموزش‌های مسئله‌محور و مبتنی بر کارآفرینی و نوآوری حرکت کند و دانشجویان را تشویق کرده تا با ارائه ایده‌های خلاقانه و نوآورانه، به رفع مشکلات جامعه کمک کنند و کسب و کارهای جدیدی را ایجاد کنند.

وی معتقد است:برگزاری مسابقات و جشنواره‌های علمی در حوزه مهندسی، می‌تواند باعث ایجاد انگیزه و شور و نشاط در بین جوانان شود و زمینه را برای شناسایی و تقدیر از نخبگان و استعدادهای برتر در این عرصه فراهم کند.

رئیس گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم در ادامه تاکیدکرد:رفع چالش‌های حوزه مهندسی و ارتقای جایگاه این رشته در کشور، نیازمند عزم ملی و همکاری همه‌جانبه‌ی دولت، دانشگاه‌ها، صنعت، نخبگان و سایر نهادهای مرتبط است. با تلاش و همدلی، می‌توانیم زمینه‌های لازم را برای توسعه و پیشرفت علمی، صنعتی و اقتصادی کشور فراهم کرده و آینده‌ای روشن‌تر برای نسل‌های آینده رقم بزنیم.

وی در ادامه از جوانان علاقمند به رشته مهندسی تقاضا کرد با علاقه و پشتکار، به تحصیل در رشته‌های مهندسی ادامه دهند و با کسب دانش و مهارت‌های لازم، به رفع مشکلات کشور و آبادانی آن کمک کنند. اطمینان دارم که با تلاش و همت جوانان، می‌توانیم به اهداف بلند خود در زمینه توسعه و پیشرفت کشور دست یابیم.