منیره امیرخانلو، معاون پژوهشی مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران روز یکشنبه 23 شهریور ماه در نشست سراسری روسای مراکز پژوهشی اتاق‌های سراسر کشور که در محا اتاق ایران برگزار شد، در تشریح شاخص‌های ارزیابی پژوهش‌های ارسالی اتاق‌های سراسر کشور به شاخص‌های هفت گانه «ارتباط و هم‌راستایی سیاستی/بخشی»، «صحت روش‌شناسی و استحکام تحلیلی»، «کیفیت و شفافیت داده‌ها»، «عملیاتی‌بودن و امکان‌پذیری»، «نوآوری و ارزش‌افزوده»، «مشارکت ذی‌نفعان و شمول» و «کیفیت ارائه و ارتباط‌گری» اشاره کرد و گفت: تلاش شد در ارزیابی پژوهش‌های ارسالی اتاق‌ها سراسر کشور، هم عدالت نسبت به تنوع موضوعی و ظرفیتی اتاق‌ها رعایت شود و هم «معناداری برای تصمیم» محور قضاوت بماند؛ یعنی پژوهش نه فقط درست، که «به‌کارآمدنی» باشد.

معاون پژوهشی مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران درباره روند ارزیابی پژوهش‌های اتاق‌های سراسر کشور نیز بیان داشت: همه‌ گزارش‌ها و پروپوزال‌ها به‌صورت کامل خوانده شدند؛ نه صرفاً چکیده یا نتیجه‌گیری آنها. برای یکایک آنها برگه‌ ارزیابی واحد تکمیل شد تا همسانی قضاوت‌ها حفظ شود. ابتدا برای هر شاخص، نمره مستقل ثبت شد؛ سپس یک هم‌سنجی داخلی انجام گرفت تا اگر در یک شاخص، احیانا سخت‌گیرانه‌تر یا تساهل‌آمیزتر عمل شده است، اصلاح لازم صورت گیرد. در نهایت، رتبه‌بندی کلی با اتکا به مجموع امتیازها و کیفیت استدلال‌های سیاستی شکل گرفت.

او در معرفی سه طرح پژوهشی برتر در نتیجه این ارزیابی، از طرح‌های «شناسایی پتانسیل‌ها، چالش‌ها و راهبردهای عملیاتی ارتقای روابط تجاری استان کردستان ایران با اقلیم کردستان عراق» (اتاق سنندج)، « سامانه جامع تجارت/ پایش وضعیت استان خوزستان» (اتاق خرمشهر) و «ابعاد و آثار اقتصادی تغییر اقلیم بر صنایع» (اتاق یزد) نام برد و گفت: اتاق های بازرگانی اصفهان، کرمان، بوشهر، لرستان، مشهد، هرمزگان و بیرجند به ترتیب جزو 10 اتاق برتر از منظر ارزیابی صرفا آن دسته از طرح های ارسالی شناخته شدند.

این پژوهشگر اقتصادی در ادامه به ارائه پیشنهادهایی برای بهبود اثربخشی مطالعات در اتاق‌ها پرداخت و بر ضرورت دسته‌بندی انواع گزارش‌های پژوهشی و سیاستی و بکارگیری روش و زبان خاص و متناسب برای هر قالب تاکید کرد و گفت: تجربه‌ی جهانی و راهنماهای بومی در نگارش یادداشت سیاستی، خلاصه سیاستی و گزارش تحلیلی نشان می‌دهد که هر قالب مخاطب و کارکرد خودش را دارد.

او افزود: یادداشت سیاستی برای اقناع سریعِ تصمیم‌گیر، با تمرکز بر مسئله، گزینه‌ها و توصیه صریح؛ خلاصه‌سیاستی برای انتقال فشرده شواهد و ملاحظات اجرا؛ گزارش‌های توصیفی صرفا بیان واضح مسئله و داده‌های موجود و گزارش تحلیلی برای پشتوانه فنی و جزئیات روش و داده کاربرد دارد. به بیان روشن‌تر، انتخاب «قالب درست برای مسئله‌ درست»، بهره‌وری سیاست‌پژوهی را بالا می‌برد و هزینه مباحثه‌های تکراری را پایین می‌آورد.

منیره امیرخانلو با تاکید بر اینکه آسیب‌شناسی و مسئله‌یابی درست یک امر حیاتی در پژوهش است، خاطرنشان کرد: هر اتاق باید بتواند مسائل استان را تشخیص دهد و اگر به سراغ مسئله کشوری می‌رود، مطمئن باشد که آن مسئله واقعاً دغدغه‌ی ملی است، داده آن در دسترس است و روش تحقیق متناسب با آن، در توان اتاق و شرکای محلی‌اش قرار دارد. این گزاره به ظاهر بدیهی است، اما در عمل مرز میان یک پژوهش تاثیرگذار و گزارشی کلی‌گرا همین‌جاست. راهنماهای تدوین متن سیاستی نیز بر همین «تناسب با مخاطب و مسئله» تأکید دارند.

معاون پژوهشی مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با اشاره به لزوم سرمایه‌گذاری در زمینه آموزش روش تحقیق و متدهای به‌روز کمی و کیفی، تاکید کرد: هر قدر جعبه‌ابزار روش‌شناسی ما پربارتر باشد، تطبیق با مسائل متنوع استان‌ها آسان‌تر می‌شود. به عبارت دیگر بهتر است روش پژوهش را به زبان مخاطب ترجمه کنیم و از زیاده‌گویی فنی پرهیز.