به گزارش آژانس خبری کارآفرینان اقتصاد، روزگاری خراسان شمالی به سرزمین هزاران چشمه معروف بود و مردمان آن در هوای داغ تابستان نیز مشکلی به نام کم آبی نداشتند و روزهای خود را با چشمه ها و رودهای پرآب سپری می کردند.

روزهای پرآبی که با خساست آسمان و پیش روی غول خشکسالی دیگر خبری از آن نیست و برخی روستاییان مجبورند ساعت ها دبه به دست منتظر تانکرهای آبرسانی باشند تا با دریافت مقداری آب نیازهای روزانه خود را رفع کنند.

روزهایی که خراسان شمالی به سرزمین هزاران چشمه معروف بود در حال پیوستن به خاطرات است و خشکسالی در این دیار به قدری ملموس است که به عقیده کارشناسان ۸۶ درصد این خطه با این بحران رونده و تبعات ناشی از آن مواجه است و وضعیت سدها نیز خوب نیست.

شاید سیاستگذاری های هدفمندی برای مقابله با دیو خشکسالی در سال های گذشته اندیشیده می شد، شاهد ورود روستاها یکی پس از دیگری به چرخه تنش آبی نبودیم.

جدای از بررسی دلایل این موضوع، این روزها دولت برای رفع دغدغه روستاییان و تامین آب پایدار در حال اجرای طرح جهاد آبرسانی به روستاها است و همچنین همزمان اصلاح و توسعه شبکه های آبرسانی را نیز در دستورکار دارد زیرا که بخشی از آب شرب سالم به دلیل فرسودگی شبکه های توزیع و خطوط انتقال هدر می رود.

پیش از بررسی اقدامات دولت در بخش آبرسانی و اصلاح شبکه های توزیع و خطوط آبرسانی بد نیست با وضعیت خشکسالی و میزان آب سدهای خراسان شمالی آشنا شویم.

۸۶ درصد از مساحت درگیر خشکسالی

مدیرکل هواشناسی خراسان شمالی می گوید: اکنون ۸۶ درصد از مساحت این استان درگیر خشکسالی و تبعات ناشی از آن است.

نوربخش داداشی می افزاید: بر اساس شاخص SPEI دوره ۱۰ ساله تا پایان آبان ماه امسال، ۸۶ درصد از وسعت استان تحت تأثیر خشکسالی است و بر این اساس ۳۳.۶ درصد از وسعت استان خشکسالی بسیار شدید، ۲۳.۸ درصد خشکسالی شدید،‌ ۱۴.۸ درصد خشکسالی متوسط و ۱۳.۷ درصد خشکسالی خفیف حادث شده است.

در دوره یک ساله تا پایان آبان ماه امسال، خشکسالی ها ۴۳.۷ درصد از وسعت استان را درگیر کرده است

وی افزود: در دوره یک ساله تا پایان آبان ماه امسال، خشکسالی ها ۴۳.۷ درصد از وسعت استان را درگیر کرده است.

وی درباره وضعیت بارندگی در سال آبی جاری گفت: ۴۶.۹ میلیمتر باران از ابتدای مهرماه تا پایان آذرماه امسال ثبت شد که این رقم نسبت به مدت مشابه پارسال که ۶۱.۳ میلیمتر بارندگی ثبت شد، ۲۳.۵ درصد کاهش دارد.

داداشی خاطرنشان کرد: میزان بارندگی استان در سال آبی ۲۵۸.۴ میلیمتر است که تاکنون ۱۸.۱ درصد محقق شده و این رقم در کشور ۱۴.۴ درصد است.

وضعیت خشکسالی در خراسان شمالی

خشکسالی خفیف	۱۳.۷ درصد
خشکسالی متوسط	۱۴.۸ درصد
خشکسالی شدید	۲۳.۸ درصد
خشکسالی بسیار شدید	۳۳.۶ درصد

۷۷ درصد حجم مخازن سدها خالی

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان‌شمالی نیز می گوید: حجم آب سدهای استان گرچه در ۹ ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۰ درصد افزایش داشت اما همچنان وضعیت نامناسبی در این مخازن حاکم است.

شرایط سدهای استان نسبت به سال گذشته بهتر است اما ۷۷ درصد حجم مخازن سدها خالی است

سید عقیل مرتضوی می افزاید: از ۲۲۸ میلیون مترمکعب حجم سدهای استان ۵۰ میلیون مترمکعب آب موجود است.

وی می گوید: شرایط سدهای استان نسبت به سال گذشته بهتر است اما ۷۷ درصد حجم مخازن سدها خالی است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان‌شمالی ادامه می دهد: سد بیدواز اسفراین و بارزو شیروان کمتر از پنج درصد آب دارند اما سد چندیر راز و جرگلان با بیشترین حجم پرشدگی اکنون ۹ میلیون متر مکعب آب دارد.

بهره‌مندی ۱۶ روستا از آب پایدار

سهم خراسان‌شمالی از طرح بزرگ جهاد آبرسانی، اجرای ۷۷۱ کیلومتر خط انتقال آب است که تاکنون ۱۴۰ کیلومتر از آن اجرایی شده است.

هزینه کل اجرای طرح جهاد آبرسانی در روستاهای خراسان شمالی پنج هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال است که با مشارکت قرارگاه امام حسن مجتبی(ع) سپاه اجرا می شود.

این طرح در قالب مجتمع ۶۷ روستایی شیرین دره شهرستان بجنورد و مانه با پیشرفت فیزیکی ۴۸ درصد، مجتمع ۵۵ روستایی پرسه سو رازوجرگلان با پیشرفت ۳۰ درصد، مجتمع زیدرسرانی شیروان با پیشرفت فیزیکی ۹۰ درصد و مجتمع ۱۳ روستایی کهنه جلگه مانه با پیشرفت ۶۰ درصدی در حال اجرا است.

آبرسانی در روستاهای استان در قالب طرح جهاد آبرسانی دنبال می شود و اخیرا ۶ هزار روستانشین با ۶۴۰ میلیارد ریال اعتبار از آب پایدار و بهداشتی بهره مند شدند

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی با اشاره به بهره مندی ۱۶ روستای استان از آب شرب پایدار در دهه فجر امسال، می گوید: آبرسانی در روستاهای استان در قالب طرح جهاد آبرسانی دنبال می شود و اخیرا ۶ هزار روستانشین با ۶۴۰ میلیارد ریال اعتبار از آب پایدار و بهداشتی بهره مند شدند.

رضا عطایی می افزاید: از این تعداد ۱۲ روستا در شیروان و چهار روستا نیز در بجنورد و رازوجرگلان است.

وی می گوید: ۲۸ طرح آبرسانی در مناطق شهری استان نیز با هدف تامین آب پایدار و بهداشتی در حال اجرا است.

عطایی ادامه می دهد: انتقال آب از پلنگ دره بجنورد از مهمترین این طرح های آبرسانی در مناطق شهری خراسان شمالی است که با تکمیل آن ۴۰۰ لیتر به ظرفیت آب شرب این شهر افزوده می شود.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی می گوید: این طرح آبرسانی شامل حفر و تجهیز هفت حلقه چاه، احداث ۲ باب ایستگاه پمپاژ، یک باب مخزن ۲ هزار متر مکعبی، یک مخزن ۱۰ هزار متر مکعبی و ۲۸ کیلومتر خط انتقال است.

اصلاح و توسعه ۱۳۰ شبکه توزیع آب

عطایی می گوید: بخشی از آب شربی که در شبکه‌های آبرسانی وجود دارد به واسطه فرسودگی و یا حوادث از دسترس خارج می‌شود که در این راستا اصلاح و بازسازی خطوط آبرسانی در دستور کار قرار دارد.

وی می افزاید: میزان هدر رفت واقعی آب (فرسودگی شبکه و اتفاقات آب) در استان ۱۴ درصد است که با بهسازی شبکه آب این میزان قابل کاهش است.

عطایی می گوید: ۱۳۰ کیلومتر شبکه توزیع آب در هفت ماهه امسال در مناطق شهری و روستایی استان اصلاح شد.

میزان هدر رفت واقعی آب (فرسودگی شبکه و اتفاقات آب) در استان ۱۴ درصد است که با بهسازی شبکه آب این میزان قابل کاهش است

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی ادامه می دهد: از این میزان شبکه آب ۴۳ کیلومتر در مناطق شهری و ۸۷ کیلومتر نیز در مناطق روستایی اصلاح و توسعه یافته است.

عطایی می گوید: برای اجرای این طرح چهار هزار و ۷۶۰ میلیارد ریال اعتبار از منابع استانی هزینه شد.

وی بیان می کند: افزایش جمعیت، گسترش شهرها و روستاها و فرسودگی بخشی از زیرساخت‌های موجود، به ‌روزرسانی و توسعه شبکه های توزیع آب شرب را ضروری کرده است.

خراسان شمالی در منطقه خشک و نیمه خشک ایران قرار گرفته است که علاوه بر این موضوع در دهه های اخیر وقوع پدیده تغییر اقلیم، یکی از عوامل تاثیرگذار بر منابع آبی این استان بوده است.

۳۵۸ هزار و ۲۹۸ مشترک آب و فاضلاب در سطح استان از خدمات این شرکت بهره مند هستند.

این استان شمال شرق ایران دارای یک میلیون نفر جمعیت است که ۴۴ درصد آن ها در روستاها زندگی می کنند.