رئیس فدراسیون مدیریت و مشاوران کسب‌وکار، گفت: سو مدیریت مهم‌ترین عامل مشکلات اقتصادی کشور است و امروز ضرورت اصلی، تغییر مدل‌های ذهنی رهبری و توسعه مدیریت علمی در سطح کلان و بنگاه‌هاست.
محمود اولیایی، رئیس فدراسیون مدیریت و مشاوران کسب‌وکار ایران، در نشست تخصصی بررسی چالش‌های بنگاه‌های اقتصادی در تأمین سرمایه انسانی بهره‌ور که به همت این فدراسیون در اتاق ایران برگزار شد، ادامه داد: از میان عوامل مختلف، بهره‌وری نیروی کار و منابع انسانی مهم‌ترین عامل در ارتقای بهره‌وری کل است. با وجود نقش اثرگذار تکنولوژی و زیرساخت‌ها در افزایش بهره‌وری، میانگین بهره‌وری کشور نسبت به کشورهای هم‌تراز در تولید ناخالص داخلی، هم پایین‌تر است.

اولیایی با بیان اینکه بعد از جنگ 12 روزه، بهره‌وری نیروی کار کاهش بیشتری داشته است، افزود: البته در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال قبل از آن، بهره‌وری نیروی کار از ۲.۶۷ به ۳.۶۹ ارتقا یافته، اما میانگین رشد 10 ساله بهره‌وری در کشور تنها ۰.۷۶ درصد بوده که از کشورهای درحال‌توسعه کمتر است.

به گفته او، آموزش و مهارت‌آموزی می‌تواند مؤثر باشد اما در کشور ما به‌ویژه برای آموزش‌های مهارتی متناسب با نیاز نسل جدید و بخش خصوصی کمبود وجود دارد. همچنین محدودیت بنگاه‌ها در جبران خدمت، موجب روی‌آوردن به نیروی انسانی کم‌بهره‌تر شده است.

رئیس کمیسیون مسئولیت اجتماعی و حاکمیت شرکتی اتاق ایران، با اشاره به فشارهای روانی و چالش‌های اجتماعی پس از جنگ که بر نیروی کار اثر منفی گذاشته، تأکید کرد: کارکنان در بدو ورود به بنگاه‌ها بخشی از انرژی خود را بر اثر این فشارها از دست داده‌اند و ما باید ابتدا بر بازسازی انگیزه و توان آن‌ها سرمایه‌گذاری کنیم و سپس از آن‌ها انتظار انجام وظایفشان را داشته باشیم.

اولیایی با بیان اینکه چالش‌های بهره‌وری نیروی انسانی جهانی است و تحت تأثیر مگاترندها رخ می‌دهد، اظهار کرد: سرمایه‌گذاری ما بر روی سرمایه انسانی مدیریتی بسیار ناچیز بوده است. طی یک سال اخیر تغییرات متعددی در مدیران عامل و هیأت‌مدیره شرکت‌ها رخ داده، اما کمتر توجه می‌شود که این مدیران چه توانمندی‌هایی برای قرار گرفتن در جایگاه خود دارند. متأسفانه انتخاب‌های مدیریتی در بنگاه‌های اقتصادی بزرگ کشور سیاست‌زده است.

پارادایم‌های شایستگی سرمایه انسانی در حال تغییر است

آذر صائمیان، نایب‌رئیس فدراسیون کسب‌وکار، با تأکید بر ضرورت توجه به سلامت کل‌نگر سرمایه انسانی گفت: پارادایم‌های شایستگی نیروی انسانی در حال تحول‌اند و باید در بنگاه‌های اقتصادی مورد توجه قرار گیرند. این شایستگی‌ها شامل یادگیری پیوسته و توسعه مادام‌العمر، رویکرد تجربه‌محور، شایستگی‌های تطبیقی و ترکیبی، تعامل انسان و ماشین، داده‌محوری، شایستگی‌های دیجیتالی و نوآوری و همچنین نگاه کل‌نگر سازمانی است.

او افزود: هشت شایستگی محوری نوین سرمایه انسانی تحول‌آفرین عبارت‌اند از: مهارت تحمل ابهام، ریسک‌پذیری، توانایی کار در شرایط عدم قطعیت، تصمیم‌گیری در چند بحران، چابکی در خلاقیت و نوآوری، ضدشکنندگی در برابر تاب‌آوری، چندسو توانی و مهارت‌های دیجیتالی.

به گفته صائمیان، تا سال 2030 از هر شش نفر یک نفر به آموزش‌های اضافی نیاز خواهد داشت و شکاف مهارتی تا ۷۰ درصد می‌تواند عملکرد تجاری را تحت تأثیر منفی قرار دهد. او همچنین به کاهش مشاغل در حوزه فناوری اطلاعات و افزایش تقاضا برای مشاغل فیزیکی حرفه‌ای اشاره کرد.

او خاطرنشان کرد: مهارت‌های پیشرفته الزاماً به مدارک تحصیلی بالا نیاز ندارند. همچنین، حضور زنان می‌تواند تولید ناخالص داخلی جهانی را تا ۲۰ درصد افزایش دهد.

نایب‌رئیس فدراسیون کسب‌وکار هشدار داد: مشکلات سلامت روان در جهان تا ۱۵ درصد افزایش خواهد یافت و نسل‌های Z و هزاره بیش از ۳۵ تا ۴۰ درصد در معرض استرس و آسیب‌پذیری قرار دارند.

تحول نسلی در بازار کار زنگ خطری برای کارفرمایان است

مالک حسینی، معاون وزیر کار با اشاره به ورود گسترده نسل Z به بازار کار گفت: اگر نظام کارفرمایی و مدیریت سرمایه انسانی متناسب با تغییرات نسلی اصلاح نشود، بخش بزرگی از نیروی کار به سمت فریلنسری و بازار غیررسمی خواهد رفت.

او اظهار داشت: بازار کار ایران در حال گذر از ساختار سنتی هرم سنی است و نزدیک به ۳۰ درصد نیروی کار رسمی متولدین دهه ۷۰ به بعد هستند. در دهه آینده، قاطبه بازار کار در اختیار این نسل خواهد بود. با این حال، قوانین و دستورالعمل‌های کارفرمایی متناسب با این تغییرات به‌روز نشده است.

حسینی با اشاره به ویژگی‌های نسل Z گفت: انعطاف‌پذیری بالا، معنا در کار، فرصت رشد سریع و دریافت بازخورد مستمر از کارفرما از مهم‌ترین مؤلفه‌های این نسل است. در ایران نیز نسل جدید به مشارکت در منافع بنگاه و تنوع‌طلبی در تجربه‌های کاری اهمیت می‌دهد؛ ارزش‌هایی که در نسل‌های گذشته کمتر دیده می‌شد.

معاون وزیر کار هشدار داد: اگر نظام مدیریت سرمایه انسانی نتواند متناسب با تغییرات روحی نسل جدید خود را اصلاح کند، خروج نیروها از بازار رسمی و گرایش به فریلنسری افزایش خواهد یافت؛ موضوعی که اکنون سهمی ۴۷ درصدی در بازار کار جهانی دارد.

حسینی با تأکید بر ضرورت بازنگری در نظام دستمزد افزود: در صورت تداوم شکاف میان حقوق و هزینه‌های خانوار، بازار کار غیررسمی فربه‌تر خواهد شد. در حالی که تنها ۴.۵ تا ۱۰ درصد هزینه تولید به سرمایه انسانی اختصاص دارد، جبران خدمات نیروی کار باید فراتر از پرداخت حقوق و شامل گزینه‌های متنوع حمایتی باشد.

او تصریح کرد: تحول نسلی نه‌تنها بازار کار، بلکه مدیریت بخش تولید را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد. مدیران باید آینده‌نگر و دغدغه‌مند نسبت به نیروی کار باشند. ما آماده هستیم سیاست‌گذاری حوزه اشتغال را با همکاری اتاق ایران پیش ببریم.