به گزارش خبرنگار بین الملل آژانس خبری کارآفرینان اقتصاد؛ منابع خبری گزارش دادند که گروه مسلح موسوم به «حزب کارگران کردستان ترکیه»‌ یا همان (پ.ک.ک) امروز دوشنبه (۲۲ اردیبهشت) انحلال خود را اعلام کرد؛‌ خبری کوتاه اما مهم و تاثیرگذار بر روند تحولات منطقه.

در گزارشی که شبکه تلویزیونی الجزیره به نقل از «پ.ک.ک» منتشر کرد، آمده است؛ «ما انحلال حزب و زمین گذاشتن سلاح و توقف درگیری مسلحانه با ترکیه را اعلام می کنیم».

در همین ارتباط هم، خبرگزاری رسمی عراق (واع) گزارش داد که رهبری «پ.ک.ک» به طور رسمی تصمیم گرفت که این حزب را منحل کرده، به درگیری های مسلحانه پایان دهد و خلع سلاح شود.

رهبری حزب کارگران کردستان تصمیمات نشست‌های رهبران خود که از تاریخ پنجم تا هفتم ماه می برگزار شد را منتشر کرد و بر اساس این تصمیمات این حزب به طور رسمی منحل شد.

در بیانیه صادر شده از سوی پ.ک.ک آمده است که «این تصمیم در پاسخ به فراخوان تاریخی عبدالله اوجالان رئیس PKK که در استانبول زندانی است، در تاریخ ۲۷ فوریه، مبنی بر عبور از مبارزه مسلحانه و حرکت به سمت جامعه‌ای دموکراتیک و صلح‌آمیز اتخاذ شده است.»

در ارتباط با فراخوان اوجالان نیز پیشتر خبرگزاری جمهوری اسلامی در گزارشی به ابعاد مختلف آن پرداخته که در اینجا قابل دسترسی است.

گروه «پ.ک.ک» روز جمعه گذشته اعلام کرده بود که بزودی تصمیمی تاریخی در راستای منحل کردن و خلع سلاح خود در چارچوب طرح صلح جدید با ترکیه بعداز چهار دهه اتخاذ خواهد کرد.

اخیرا «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهور ترکیه گفت: تمام موانع را پشت سر گذاشتیم؛ حزب کارگران کردستان منحل و خلع سلاح خواهد شد.

ترکیه مساله پ. ک. ک را تهدیدی علیه امنیت ملی خود تعریف کرده و در این سال‌ها به بهانه آنچه که آن را حضور عناصر مسلح پ. ک.ک خوانده است، به طور مداوم به خاک سوریه و عراق و مناطق کُردنشین آنها حملات نظامی انجام داده و مناطقی در این دو کشور را نیز به اشغال خود در آورده است و تاکنون بر اساس آمار و گزارش‌های ارائه شده تعداد زیادی از شهروندان غیرنظامی سوریه و عراق بر اثر این حملات جان خود را از دست داده یا مصدوم شده اند و مناطق و روستاهای زیادی نیز در مناطق مرزی سوریه و عراق با ترکیه تخریب شده‌اند.

با اعلام خبر رسمی انحلال پ.ک.ک از امروز دیگر بهانه‌ای برای حملات ترکیه به خاک عراق و سوریه وجود نخواهد داشت و میتوان امیدوار بود که یکی از جنگ‌های فرسایشی منطقه به پایان خود نزدیک می‌شود.

حال با انحلال سازمانی پ.ک.ک خوب است که نگاهی اجمالی داشته باشیم به سیر پیداش این گروه تا به امروز.

پ.ک.ک از آغاز تا انحلال

پ.ک.ک در سال ۱۹۷۸ به رهبری عبدالله اوجالان در جنوب‌شرقی ترکیه پایه گذاری شد؛ ایدئولوژی آن بر پایه نظریات مارکسیستی لنینیستی شکل گرفته و از سال ۱۹۸۴ مبارزه مسلحانه علیه دولت ترکیه را آغاز کرد.

هدف آنها در آغاز تشکیل یک سرزمین مستقل کُردی بود، اما بعدها خواست خود را به کسب حقوق بیشتر و خودمختاری محدود در مناطق کُردنشین ترکیه کاهش دادند.

در جریان این درگیری‌ها بیش از ۴۰ هزار نفر که عمدتاً از اعضای پ.ک.ک هم بودند کشته شدند. بیشتر درگیری‌ها در مناطق روستایی جنوب‌شرقی ترکیه متمرکز بود، اما پ.ک.ک عملیات‌هایی را هم در شهرهایی چون آنکارا و استانبول انجام داد.

نکته دیگری که باید به آن اشاره داشت اینکه تا سال ۱۹۹۸ اکثر فعالیت‌های این گروه در سوریه بود، اما با افزایش فشارهای ترکیه، اوجالان ناچار به ترک این کشور شد.

وی چند ماه بعد و در کنیا توسط نیروهای ویژه ترکیه دستگیر و در سال ۱۹۹۹ به اعدام محکوم شد؛ اما این حکم در سال ۲۰۰۲، پس از لغو مجازات اعدام در ترکیه، به حبس ابد کاهش یافت و اوجالان از آن زمان تاکنون در جزیره‌ای نزدیک به شهر استانبول در زندان به‌سر می‌برد.

پس از دستگیری اوجالان از شدت درگیری‌ها کاسته شد و نیروهای پ.ک.ک خاک ترکیه را ترک کردند؛ اما در سال ۲۰۱۵ و پس از شکست مذاکرات صلح سال ۲۰۱۲، شدیدترین دوره درگیری‌ها رقم خورد که موجب ویرانی گسترده در برخی شهرهای کُردنشین شد.

تروریستی شناخته شدن پ.ک.ک از سوی اروپا و آمریکا

این گروه از سوی ترکیه، آمریکا، اتحادیه اروپا و شماری دیگر از کشورها در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار دارد. هرچند که آمریکا بنا به ملاحظات سیاسی خود از شاخه‌های دیگر پ.ک.ک از جمله پژاک به طُرق مختلف تا به امروز حمایت کرده است.

علاوه بر آن نیز آمریکا با همکاری شاخه‌های پ.ک.ک در سوریه سال‌ها به دنبال غارت نفت سوریه بوده و هست و از آنها به عنوان پیاده نظام در راستای تامین منافع تجاری و سیاسی خود در سوریه بهره برده است.

اما این فقط آمریکا نیست که علی رغم تروریستی دانستن این گروه؛‌ از آن جهت تامین منافع و اغراض خود استفاده کرده است؛ بلکه اروپا نیز از این مساله به سود خود بهره برداری کرده است.

امروز بسیاری از اعضا و سران شاخه‌های منتسب به پ.ک.ک آزادانه در کشورهای اروپایی مشغول زندگی هستند و علی رغم آنکه اعلان قرمز برای آنها از سوی پلیس اینترپُل نیز به کشورهای میزبان اعلام شده است؛‌ هیچ گونه همکاری در راستای استرداد و محاکمه آنها انجام نشده است و هرگز در قبال جنایاتی که مرتکب شده‌اند تحت حمایت‌های پیدا و پنهان غرب پاسخگو نبودند.

فعالیت رسانه‌ای پ.ک.ک در قلب اروپا به میزبانی سوئد نیز یکی دیکر از نشانه‌های همکاری میان کشورهای اروپایی با این گروه علی رغم تروریستی خواندن آن هست. حضور و فعالیت شبکه «آرین تی وی» وابسته به پ.ک.ک در سوئد که بارها از سوی فعالین حقوق بشری داخلی و خارجی نیز مورد انتقاد قرار گرفت نشان میدهد که غرب در برخورد با تروریسم هیچ گاه صادق نبوده و معیاری دوگانه داشته است.

گام پایانی؛ خلع سلاح و انحلال متعاقب یک فراخوان

دولت ترکیه در اکتبر ۲۰۲۴، با چرخش رویکردی محسوسی مواجه شد؛ «دولت باغچلی» رهبر حزب حرکت ملی و متحد سیاسی اردوغان، به‌طور علنی پیشنهاد داد در صورت انحلال پ.ک.ک، عبدالله اوجالان می‌تواند مشمول آزادی مشروط یا حبس خانگی شود.

این پیشنهاد با حمایت حزب عدالت و توسعه همراه شد و مذاکراتی میان رهبران حزب کُردی دموکراتیک خلق‌ها (دِم‌پارتی) و اوجالان در زندان انجام شد.

تحرکات سیاسی حزب دمکراسی و برابری خلق‌های ترکیه و برگزاری سه جلسه دیدار با عبدالله اوجالان رئیس پ. ک.ک در زندان استانبول، به صدور بیانیه‌ای از سوی اوجالان درباره سرنوشت و آینده این گروه منجر شد.

پ.ک.ک پس از این تحولات، آتش‌بس یک‌جانبه اعلام کرد و برای برگزاری کنگره‌ای جهت تصمیم‌گیری درباره انحلال اعلام آمادگی کرد، مشروط بر آنکه شرایط امنیتی لازم برای مشارکت مستقیم اوجالان فراهم شود.

واکنش‌ برخی رسانه‌های جهان به انحلال PKK

«رویترز» اینگونه نسبت به این تحول واکنش نشان داده و گفته «پ.ک.ک می‌گوید مأموریت تاریخی‌اش به پایان رسیده است». این خبرگزاری به نقل از آژانس خبری فرات، بیانیه پایانی کنگره پ.ک.ک در شمال عراق را منتشر کرد که بر انحلال ساختار سازمانی و سپردن روند اجرایی به عبدالله اوجالان تأکید داشت.

این رسانه همچنین به واکنش‌های رسمی مانند سخنان عمر چلیک، سخنگوی حزب حاکم ترکیه، اشاره کرد که این اقدام را گامی مهم به سوی «ترکیه‌ای عاری از ترور» توصیف کرد و علاوه بر آن ادامه گزارش خود به اثرات اقتصادی احتمالی این تحول، نظیر افزایش شاخص بورس و ثبات لیر ترکیه نیز پرداخته است.

همچنین؛ «فایننشال تایمز» نیز این تحول را تاریخی خواند و نوشت که پایان مبارزه مسلحانه پ.ک.ک می‌تواند پیامدهایی مهم در روابط ترکیه و آمریکا داشته باشد، به‌ویژه با توجه به همکاری‌های آمریکا با شاخه‌های پ.ک.ک در سوریه.

در گزارش این رسانه آمده بود که تصمیم پ.ک.ک برای خلع سلاح، پس از اعلام آتش‌بس در اول مارس، در جریان کنگره‌ای در عراق اتخاذ شد و می‌تواند از شدت تنش در شمال سوریه نیز بکاهد.

در ادامه واکنش های رسانه‌ای به خبر انحلال پ.ک.ک رسانه «اسکای نیوز» هم با اشاره به نقش پ.ک.ک در درگیری‌های چهار دهه گذشته و کشته شدن بیش از ۴۰ هزار نفر، نوشت که انحلال این گروه می‌تواند نقطه عطفی برای حل‌وفصل سیاسی مسئله کُردها باشد.

این رسانه همچنین به ارتباط تصمیم پ.ک.ک با فراخوان اوجالان و پیامدهای آن برای گروه‌های کُردی متحد آمریکا در سوریه پرداخت.

واکنش مقامات و محافل سیاسی ترکیه به انحلال «پ.ک.ک»

«عمر جیلیک» سخنگوی حزب حاکم عدالت و توسعه به ریاست «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه امروز در واکنش به انحلال "پ.ک.ک" گفت: تصمیم حزب کارگران کردستان برای منحل کردن خود و زمین گذاشتن سلاح گامی مهم در راستای ایجاد ترکیه ای خالی از تروریسم است.

وی افزود: احرای عملی و کامل این تصمیم یک نقطه تحول خواهد بود.

همچنین «محمد اووم» مشاور سیاسی اردوغان در واکنش به تصمیم "پ. ک. ک" گفت: هدف ایجاد ترکیه خالی از تروریسم به واقعیت پیوست. تمام اقشار ملت ترکیه از جمله کردها عناصر اصلی کشور ترکیه هستند.

معاون رئیس حزب حاکم عدالت و توسعه ترکیه هم گفت: در راستای رسیدن به ترکیه ای خالی از تروریسم، مرحله بسیار مهمی را پشت سر گذاشتیم.

وزیر دادگستری ترکیه نیز به نوبه خود در واکنش به اعلام انحلال "پ‌.ک‌.ک" گفت: ما امروز در آستانه یک نقطه عطف مهم در مسیر رهایی از آفت تروریسم هستیم.

متن کامل این گزارش را در خبرگزاری جمهوری اسلامی اینجا بخوانید.

بارزانی: انحلال "پ.ک.ک" ثبات منطقه‌ای را تقویت می‌کند

«نیچروان بارزانی» رئیس اقلیم کردستان عراق اعلام انحلال گروه مسلح موسوم به «حزب کارگران» ترکیه (پ.ک.ک) را تقویت کننده ثبات منطقه ای دانست.

شبکه الجزیره گزارش داد که نیچروان بارزانی امروز دوشنبه در واکنش به اعلام خبر انحلال "پ.ک.ک" گفت: این گام نشان‌دهنده بلوغی سیاسی است و راه را برای گفتگویی واقعی که همزیستی و ثبات را در ترکیه و کل منطقه تقویت می کند، باز می کند.

وی افزود: این تصمیم بنیان صلحی پایدار و جامع را بنا می‌نهد که به دهه‌ها خشونت، درد و رنج پایان می‌دهد.

متن کامل این گزارش را در خبرگزاری جمهوری اسلامی اینجا بخوانید.

در خاتمه آنکه باید منتظر ماند و دید که آیا انحلال و خلع سلاح پ.ک.ک به عنوان گروهی که چندین کشور در منطقه را درگیر جنگ؛‌ تنش و ناامنی چهار دهه‌ای کرده بود تا چه انداز می‌تواند بر ثبات پایدار؛ تقویت امنیت و صلح و دوستی اثرگذار باشد.